29 Ağustos ‘Uluslararası Nükleer Denemelere Karşı Eylem Günü’
29 Ağustos 1991 yılında Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, dünyanın en büyük nükleer deneme santrallerinden olan Semey (Semipalatinsk) Poligonu’nu kapatma kararını imzaladı. Böylece Kazakistan, dünya tarihine kendi nükleer silah deposundan vazgeçen ilk ülke olarak geçti.
Cumhurbaşkanı Nazarbayev, 2009 yılında Birleşmiş Milletler’e (BM) gönderdiği mektupta 29 Ağustos tarihinin uluslararası nükleer denemelere karşı eylem günü ilan edilmesini teklif etti. Bu teklif BM’nin 12 Ocak 2010’da yaptığı oturumda oybirliğiyle kabul edilerek, 64/35 sayılı karar doğrultusunda ‘29 Ağustos Uluslararası nükleer denemelere karşı eylem günü’ ilan edildi.
2010 yılından bu yana her sene nükleer silahlardan arındırılmış bir dünyaya ulaşma yolunda 29 Ağustos’ta BM ülkelerinde nükleer silahsızlanma konusunda sempozyumlar, konferanslar, sergiler, yarışmalar, yayınların düzenlenmektedir.
Örneğin geçtiğimiz yıl, 29 Ağustos 2016 yılında, Semey Nükleer Deneme Poligonu’nun kapatılışının 25. yıldönümü dolayısiyle Kazakistan başkenti Astana’da Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in katılımı ile ‘Uluslararası Nükleer Silahlardan Arındırılmış Bir Dünya Konferansı’ yapıldı.
Bu yıl ise 25-29 Ağustos tarihleri aralığında Bilim ve Dünya İlişkileri üzerine Pugwash Konferansı düzenlendi. 1955 yılında aralarında Einstein’ın bulunduğu Nobel Ödüllü bilim adamları tarafından başlatılan Pugwash Bilim Adamları Hareketi, silahlı çatışmaları azaltmak ve uluslararası güvenliği tehdit eden unsurlara çözümler üretebilmek için bilim insanlarını ve kamuoyunun önemli isimlerini bir araya getiren uluslararası bir kuruluş. 1995 yılında Hiroşima ve Nagasaki’nin bombalanmasından 50, Russell-Einstein manifestosunun açıklanmasından 40 yıl sonra, Pugwash konferansına ve Joseph Rotblat’a Nobel Barış Ödülü verildi.
Bu yıl ayrıca, 29 Ağustos’ta 1949-1989 yılları arasında 343 yeraltı ve 125 atmosferde olmak üzere toplam 468 nükleer deneme gerçekleştirilen Semey poligonunun bulunduğu eyalet merkezi Öskemen’de düşük oranda zenginleştirilmiş uranyum için kurulan Uluslararası Atom Enerji Ajansı’na (UAEA) bağlı uluslararası bir uranyum bankasının resmi açılışı yapılıyor.