Kazakistan’da EXPO’dan sonraki ana gündem: Latin alfabesi
Bu yıl Nisan ayında Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in, ülkenin Kiril alfabesinden Latin alfabesine geçişini ilan etmesinden sonra Meclis’te yeni alfabe ile ilgili reform tasarıları tanıtıldı.
10 Haziran – 10 Eylül tarihleri aralığında Kazakistan başkenti Astana’da düzenlenen EXPO 2017 fuarından sonra Latin alfabesine geçme konusu ülkenin gündemine oturdu.
11 Eylül, dün, Kazakistan Meclisi’nde Latin alfabesine geçiş ile ilgili tek standartın getirilmesi konusunun ele alındığı Meclis oturumunda parlamento milletvekililerinin yanı sıra cumhurbaşkanlığı idaresi, kabine üyeleri, üniversite rektörleri, bilim insanları ve çok sayıda dilbilim uzmanları katıldı.
Oturumun açılış konuşmasını yapan Kazakistan Meclis Başkanı Nurlan Nigmatulin, Kazakçanın Latin alfabesine geçişinin, ülkenin manevi ve kültürel gelişiminde tarihi bir dönüm noktası olduğunu ifade etti.
Tarihsel geçmişi, kültürü ve toprakları ile birlikte dilin, her zaman her bir ulusun, her bir devletin ana birleşim ilkesi olduğunu söyleyen Nigmatulin, Kazakistan’ın bağımsızlığını ilan ettiği ilk günden itibaren Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in Kazak dilinin gelişmesine büyük önem verdiğine dikkat çekti.
‘Latin alfabesine geçişle Kazakistan, dünya ile hızlı entegrasyon sağlamayı hedefliyor’
Nigmatulin, Latin alfabesine geçiş ile Kazakistan’ın küresel rekabet gücünü artırmayı, dünya ile bilimsel, eğitsel, teknolojik ve iletişim alanlarda hızlı entegrasyon sağlamayı hedeflediğini açıklayarak, dildeki modernizasyon sürecinin ulusun manevi yenilenmesi ve ulusal kimliğin güçlendirilmesine yardımcı olacak faktör olduğunu belirtti.
‘3 dilli eğitim sistemine geçiş devam edecek’
Meclis Başkanı ayrıca, Latinceye geçişin Kazak dili ile ilgili bir süreç olduğunun altını çizerek geçiş sürecinin Rusçaya etklemeyeceğini kaydetti ve Kazakistan’ın 3 dilli eğitim programından vazgeçmeyeceğini de vurguladı.
Oturumda Dilleri Geliştirme Koordinasyon ve Metedolojik Merkezi’nin hazırladığı 2 alfabe versiyonu ile Baytursınov Dil Bilimleri Enstitüsü’nün tasarladığı 1 versiyon olmak üzere toplam 3 yeni Latin alfabesi versiyonu sunuldu.
Latin alfabesini öğrenmeye yardımcı olacak mobil uygulamalar ve bir takım özel programların oluşturulacak
Oturuma katılan Başbakan Yardımcısı Yerbolat Dosayev, konuşmasında alfabe ile ilgili tek standart kabul edildiğinde aşamalı uygulanması için algoritma geliştirileceğini bildirdi. Dosayev ayrıca, öğretmenlerin nüfusun her kategorisini öğretmesi ve gerekli öğretim materyallerinin yayınlanması için ek olarak, Latin alfabesini öğrenmeye yardımcı olacak mobil uygulamalar ve bir takım özel programların oluşturulacağını da ifade etti.
‘Yeni alfabe, ülkenin rekabet edebilirliğini olumlu etkileyecek’
Oturuma katılanlar, Latin alfabesine geçişin Kazak toplumundaki açıklığın artırılmasına yardımcı olacağını kaydederek, Kazak dilinin bilgi edinmek ve biriktirmek için daha etkili bir araç haline geleceğini söyledi. Diğer yandan, toplantında yeni alfabenin ülkenin rekabet edebilirliğini olumlu etkileyeceği yönünde fikir birliği de oluştu.
Meclis oturumu sonucunda Latin alfabesine geçiş ile geliştirilen standarda ilgili öneriler kabul edildi.
Latin alfabesi ile ilgili tek standartın getirilmesi konus bu yılki Meclis oturumlarında genişçe ele alınacak. Yeni alfabenin bu yıl sonuna kadar kabul edileceği bekleniyor.