Finlandiya’nın başkenti Helsinki’de yapılan ikili zirvede Rusya Devlet Başkanı Putin karşısında “alttan almakla” suçlanan ve Rusya’nın 2016’daki seçimlere müdahale ettiğine inanmadığını belirterek kendi istihbaratını zaafiyetle itham eden ABD Başkanı Donald Trump’a hem Cumhuriyetçi hem de Demokrat senatörlerden tepki yağdı. Eski CIA Direktörü Brennan ise Trump’ın sözlerini “vatana ihanet” olarak niteledi.
Putin’le görüşmesi sonrası Trump’a tepkiler dinmiyor
Zirve sonrası bünyesinde 16 eyaletin istihbarat servisinin yer aldığı Amerika Birleşik Devletleri İstihbarat Topluluğu’nu (IC), seçimlere Rus müdahalesini araştırırken, zaafiyete düşmekle suçlayan Trump’a ağır ifadelerle yüklendi. Yapılan açıklamada üstü kapalı bir dil kullanılarak, “İstihbarat Topluluğu ülkemizin ulusal güvenliği adına yalın ve tarafsız istihbarat verisi sağlamaya devam edecektir.” denildi.
As I said today and many times before, “I have GREAT confidence in MY intelligence people.” However, I also recognize that in order to build a brighter future, we cannot exclusively focus on the past – as the world’s two largest nuclear powers, we must get along! #HELSINKI2018
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) July 16, 2018
Putin’in karşısında kendi istihbaratını ezdi
Başkan Trump, Rusya’nın 2016 yılında ABD’deki başkanlık seçimlerine müdahale ettiği iddiaları hususunda ülkesinin iç istihbarat ve güvenlik gücü olan Federal Soruşturma Bürosu’na (FBI) karşı Rusya’nın yanında yer almayı tercih etti.
Trump, ortak basın toplantısında kendisine Rusya’nın başkanlık seçimlerine müdahale edip etmediği hakkında yöneltilen soruya Amerikan istihbaratını işaret ederek, “Onlar Rusya’nın karıştığını söylüyorlar. Fakat Başkan Putin’le görüştüm ve bu işin arkasında Rusya’nın olmadığını söyledi; ben de olması için bir sebep görmüyorum.” ifadelerini kullanmıştı.
ABD’den yükselen tepkiler de ilk sıralarda yer alan isimlerden biri Amerikan Temsilciler Meclisi’nin Cumhuriyetçi Parti’ye mensup başkanı Paul Ryan oldu. Moskova’nın 2016 seçimlerine müdahalesi konusunda şüphesi bulunmadığını söyleyen Ryan, “Trump, Rusya’nın müttefikimiz olmadığını kabul etmeli.” diye konuştu.
Yazılı bir açıklamada bulunan ABD Ulusal İstihbarat Direktörü Dean Coats, “Rusya’nın 2016 başkanlık seçimlerine karıştığı, demokrasimizin altını oyma konusunda devam eden mütecaviz çabaları konusundaki değerlendirmelerimizde net olduk.” ifadelerini kullandı.
McCain ağır konuştu: “Bu denli alçakça…”
Trump’a kendi partisinden yükselen diğer itiraz ise Cumhuriyetçi Senatör John McCain’den geldi. ABD Başkanı’nın “utanç verici bir performans” gösterdiğini belirterek, “Daha önce hiçbir başkan kendisini bir tiranın önünde bu denli alçakça küçük düşürmedi.” dedi.
Demokratlara mensup senatörlerden Mark Warner ise Trump’ın yaptığı açıklamaların “başkanın ülkesini rakiplerine karşı korumakla ilgili görevi ihmali etmek” anlamına geldiğini vurguladı.
Today’s press conference in #Helsinki was one of the most disgraceful performances by an American president in memory.
My full statement on the #HelsinkiSummit: https://t.co/lApjctZyZl
— John McCain (@SenJohnMcCain) July 16, 2018
Trump kendisini ülkesinin üzerinde konumlandırdı
Demokratların Senato’daki lideri Chuck Schumer da benzeri şekilde sert bir çıkış yaparak şunları söyledi: “Trump’ın ABD’nin hukuki yaptırımları, savunma birimleri ve istihbarat servisleri yerine Rusya Devlet Başkanı Putin’in yanında yer alması düşüncesizce, tehlikeli ve zaafiyete düşmenin işaretidir. ABD Başkanı kendisini, ülkemizin üstünde konumlandırmıştır.”
Zaten bazı ABD’li siyasetçiler de zirve öncesinde Trump’a çağrıda bulunarak, Putin’le görüşmesini iptal etmesi yönünde çağrıda bulunmuştu. Gerekçe olarak da Özel Yetkili Savcı Robert Mueller’ın 2016 seçimlerinde Demokrat başkan adayı Hillary Clinton’ın kampanyasının 12 Rus istihbaratçının dışarıdan müdahalesine uğradığı yönündeki suçlamasını ileri sürmüşlerdi.
For the president of the United States to side with President Putin against American law enforcement, American defense officials, and American intelligence agencies is thoughtless, dangerous, and weak. The president is putting himself over our country.
— Chuck Schumer (@SenSchumer) July 16, 2018
“Futbol topunda dinleme cihazı var mı?”
Putin’in ortak basın toplantısı sırasında ABD’nin 2026 Dünya Kupası’nın ev sahiplerinden biri olmasına göndermede bulunarak, Trump’a Rusya’nın ev sahipliğinde gerçekleşen 2018 Dünya Kupası’na ait bir futbol topunu hediye etmesi ise ayrı bir tartışmanın konusu oldu.
Finally, if it were me, I’d check the soccer ball for listening devices and never allow it in the White House.
— Lindsey Graham (@LindseyGrahamSC) July 16, 2018
Senatör Lindsay Graham, Trump’ın “oğluma hediye ederim” diyerek Putin’in verdiği topu alması üzerine attığı tvitte, “Onun yerinde olsam, futbol topunda dinleme cihazı olup olmadığını kontrol ederdim ve asla Beyaz Saray’a alınmasına izin vermezdim.” ifadesini kullandı.
Eski ABD Başkanı Barack Obama döneminde CIA direktörü olan John O. Brennan ise en sert tepkiyi veren isim oldu. Brennan sosyal medya hesabı üzerinden paylaştığı iletisinde Trump’ın açıklamalarının ‘vatana ihanetten aşağı kalır yanı olmadığını’ öne sürdü.
Almanya: “Beyaz Saray’a artık gözü kapalı güvenemeyiz”
Öte yandan Donald Trump’a bir başka tepki de Almanya’dan geldi. Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas , ABD Başkanı Donald Trump’ın Avrupa Birliğini “düşman” olarak nitelemesi hakkında yaptığı açıklamada Trump’ı sert bir dille eleştirdi. AB ülkelerinin Trump’a karşı ortak tepki vermesini isteyen Maas, “Beyaz Saray’a artık kayıtsız şartsız güvenemeyiz. ABD ile işbirliğini koruyabilmek için bu ortaklığa yeniden ayar vermek gerekiyor.” dedi.(Euronews)