Liderler Aral Gölü’nün kaderi için toplandı
Orta asya ülkeleri devlet başkanları Aral Gölü’nü kurtarmak için Türkmenistan’ın Türkmenbaşı kentinde toplandı.
Aral Gölü’nü kurtakmak maksadıyla kurulan Uluslararası Aralı Kurtarma Fonu(IFAS) kurucu üye devlet başkanları Türkmenistan’ın Hazar’a kıyısı olan Türkmenbaşı kentinde biraraya geldi. Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbangulu Berdimuhamedov’un insiyatifi ile gerçekleşen zirveye Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev,Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov ve Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman katıldı.
– Aral Gölü’nü kurtarma fonu uluslararası düzeyde aktif olarak çalışıyor
Kazakistan Cumhurbaşkanı Nazarbayev, Aral Gülü ve Aral Gölü havzasının sosyo ekonomik,çevre ve su kaynaklarının kullanımı gibi meselelerinin zirvede ele alındığını ifade etti. ISAF’ın uluslararası düzeyde çalıştığını ve uluslararası toplumun ve uluslararası finans kuruluşlarının bu fona yardımlarının sürdüğüne dikkat çeken Nazarbayev, bölge ülkelerinin işbirliği sayesinde fonun Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda gözlemci statüsüne sahip olduğunu belirtti.
-Aral bölge halkının ortak mirası
Orta Asya’da sınır aşan nehirlerin su kaynaklarının verimli kullanılması adına verimli projelerin hazırlandığını kaydeden Nazarbayev, Aral’ın bölge halkının ortak mirası ve zenginliği olduğunu ifade etti. Türkmenistan’ın insiyatifiyle hazırlanan Aral Gölü havzası özel programının BM tarafından kabulünün beklendiğini, Tacikistan’ın hazırladığı Sürdürülebilir Kalkınma Suyu ve 10 yıllık Eylem Planı, Özbekistan’ın ev sahipliği ile yapılan Orta Asya Çevre Forumu ve Kırgızistan’ın BM’nin desteğiyle Çu ve Talas nehirleri havzası için stratejik eylem planı hazırlıklarının bölgenin canlanmasına ve çevrenin korunması adına önemli projeler olduğunu kaydeden Nazarbayev, 10-12 ekim tarihlerinde Astana’da düzenlenecek sınır aşan nehirler ve uluslararası göllerin korunmasını öngören toplantıya aktif katılımın sağlanmasını istedi.
-Su kaynaklarının kullanılmasıyla alakalı konsorsuyum kurulmalı
2010 yılından başlayarak Sırıderya ve Kuzey Aral Gölü projesinde 42 metrelik su göstergesinin korunduğuna dikkat çeken Nazarbayev, su seviyesini korumak,su tuzluluğu,besin tabanı ve deniz florasını korumak ve acil sorunları çözmek maksadıyla IFAS başta olmak üzere kaynakların verimli kullanılmasının önemli olduğunu vurguladı. Fonun yasal işlevinin iyileştirilmesini öneren Nazarbayev,Aralı korumak,su kaynaklarını kullanımını otomatikleştirme,dağıtma ve izleme işlemlerini takip etme adına enerji konsorsuyumunun kurulmasını teklif etti.
Bugünkü toplantının önemine dikkat çeken Nazarbayev, Kazakistan olarak Orta Asya’da sürdürülebilir kalkınma ve refah adına hertürlü yardıma hazır olduklarını ifade etti.
2010 yılından başlayarak Sırıderya ve Kuzey Aral Gölü projesinde 42 metrelik su göstergesinin korunduğuna dikkat çeken Nazarbayev, su seviyesini korumak,su tuzluluğu,besin tabanı ve deniz florasını korumak ve acil sorunları çözmek maksadıyla ISAF başta olmak üzere kaynakların verimli kullanılmasının önemli olduğunu vurguladı. Fonun yasal işlevinin iyileştirilmesini öneren Nazarbayev,Aralı korumak,su kaynaklarını kullanımını otomatikleştirme,dağıtma ve izleme işlemlerini takip etme adına enerji konsorsuyumunun kurulmasını teklif etti.
Bugünkü toplantının önemine dikkat çeken Nazarbayev, Kazakistan olarak Orta Asya’da sürdürülebilir kalkınma ve refah adına hertürlü yardıma hazır olduklarını ifade etti.
-Pamuk ekimi Aral’a darbe vurdu
Sovyetler Birliği zamanında bölgeyi besleyen Amuderya ve Sirderya nehirlerinin sularının pamuk yetiştiriciliğinde kullanılması sonucu 1960’lı yıllardan başlayarak kurumaya başlayan Aral Gölü, bugün yüzde 90 oranda küçülerek ikiye bölünmüş ve eski kıyılarından 170 kilometreye kadar geri çekilmiş durumda.
1960’da 68 bin 900 kilometrekare yüzölçümü ve bin 83 kilometreküp su hacmi ile dünyanın en büyük göllerinden biri olan Aral Gölü’nün uzunluğu 426 kilometreyi, eni 284 kilometreyi, en derin noktası 68 metreyken, bugün gölün yüz ölçümü 12 bin kilometrekareye, su hacmi 100 kilometreküpe, en derin noktası ise 24 metreye düştü.
Aral Gölü’nü Kurtarma Uluslararası Fonu, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan tarafından 1993’te kuruldu. Fonun 2017’de dönem başkanlığını üstlenen Türkmenistan, bu görevi 2019’a kadar sürdürecek.