Azerbaycan, Ermenistan’la yeni bir savaşa mı hazırlanıyor?

Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev ve eşi Mihriban Aliyeva Dağlık Karabağ’da geri alınan toprakları birçok kez ziyaret etti. Azerbaycan ile Ermenistan arasında 44 gün süren İkinci Dağlık Karabağ Savaşı 10 Kasım 2020’de sona ermişti.

Azerbaycan, 1990’ların başından bu yana Ermenistan kontrolünde bulunan Dağlık Karabağ etrafındaki topraklarının tamamını ve Dağlık Karabağ’ın da bir kısmını geri aldı.

Kremlin’in arabuluculuğunda imzalanan bir anlaşma sonucu, Ermenilerin yaşamaya devam edeceği Dağlık Karabağ’da beş yıl boyunca Rus barış güçleri bulunacak.

Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev, bu anlaşmanın ardından Karabağ’da çatışma döneminin kapandığını açıklasa da bağımsız gözlemciler bölgedeki anlaşmazlığın çözümden uzak olduğunu ve ufukta yeni çatışmaların görülebileceğini söylüyor.

Ermenistan’da intikam çağrıları yükselirken Azerbaycan da ordusunu güçlendiriyor ve yeni stratejiler hazırlıyor.

Bakü’nün çekinceleri

Azerbaycan hükümeti, Ermenistan’da süren siyasi krizin sonunda “intikam isteyen bir hükümetin” görev başına gelme ihtimalinden endişeli.

Aliyev bir grup gazeteciyle yaptığı bir söyleşide, “Ermeni siyasi çevreleri, herhangi bir intikam veya intikam girişiminin Azerbaycan tarafından ağır bir şekilde cezalandırılacağını anlamalı” dedi.

Öte yandan Ermenistan’da muhalefet, Başbakan Nikol Paşinyan’ın Azerbaycan ve Türkiye tarafından desteklendiğini söyleyerek Bakü’nün endişelerini artırıyor.

Erivan’daki muhalif basın Paşinyan’dan bahsederken “Türk Nikol” ifadesini kullanıyor, Paşinyan’ın siyasi ekibini ise “Türk yanlısı güçler” diye anıyor ve böylece Paşinyan’ın iktidarda kalması durumunda Türkiye ve Azerbaycan’ın ülkeyi işgal etmesi ihtimali olduğunu ima ederek halkı korkutmaya çalışıyor.

Bakü’nün bir diğer endişesi de savaşta yenilen Ermeni ordusunun Rusya tarafından yeniden inşa edilmeye çalışıldığına dair haberlerden kaynaklanıyor.

Aliyev 25 Şubat’taki konuşmasında, “Ermenistan ordusu bitti. Artık varlığı yok, bundan sonra da olmamalı. Bunun gibi faşist bir ülkenin ordusu bulunmamalı. Bir daha tehdit edilmeye izin vermeyeceğiz” demişti. 

Ermenistan’da muhalefet liderleri bugüne kadar Azerbaycan’ı yeni bir çatışmayla tehdit edecek ifadeler kullanmaktan kaçındı.

Fakat eski Dağlık Karabağ Savunma Bakanı ve Ermenistan Savunma Bakanlığı Askeri Kontrol Hizmetleri Başkanı Celal Harutyunyan 5 Şubat’taki konuşmasında, Ermenistan’ın geçen yıl kaybettiği toprakları tekrar almanın yolunu araması gerektiğini söyledi:

“Eylemlerimiz bugün de yarın da Azerbaycan’a karşı olacaktır. Kaybettiklerimizi geri almak için her şeyi yapacağız. Ana hedefimiz orduyu güçlendirmek, yeni silahlar ve modern teknolojilere sahip olmak.”

Yeni strateji

Azerbaycan’da yerel askeri uzmanlar, ülkenin son savaştaki galibiyetinden dersler çıkararak gelecekte karşılaşabileceği yeni zorluklar için yeni stratejiler araması gerektiğini düşünüyor.

Azerbaycan için bundan sonraki ilk hedefler sınırlarının güvenliğini sağlamak, “düşman ajanlarıyla mücadele etmek”, Ermenistan ve Dağlık Karabağ’dan istihbarat edinmek ve tekrar kontrolü altına aldığı topraklardaki önemli altyapıların güvenliğini sağlamak olacak.

Uzmanlar bundan sonra geleneksel savaş yöntemlerinin terk edileceği, daha çok sivillerin yaşadığı yerleşim yerlerinde “terörizme karşı operasyonların yapılacağını” ve bunun da polisler ile “terörle mücadele birimlerinin” önemini artıracağını söylüyor.

Askeri blog yazarı Tofiq Sahmuradov, savaştaki kaybının ardından Ermenistan’ın beş yıl boyunca ordusunun direncini artıramayacağı görüşünde. Bu yüzden de Azerbaycan ile medya üzerinden psikolojik bir savaşa giriştiğini söylüyor.

Sahmuradov, Azerbaycan’ın savaştaki zaferinde hayati bir rolü olan özel kuvvetlerini güçlendirmesi gerektiğini, bunun 5-10 yıl sonra yapılma ihtimali olan nihai savaş için gerekli olduğunu belirtiyor.

Azerbaycan’ın silahlanmasında artış

Azerbaycan 2020’de ordusu için 2,6 milyar dolar harcama yaptı. Bu, planlanandan 376 milyon dolar daha fazlaydı. Aradaki fark yeni askeri teçhizat alımı ile savaşta mobilize edilen askerlerin harcamalarından kaynaklandı.

Hükümet 2021’de ise bir savaş olmamasına rağmen harcamayı artırıp 2,7 milyar dolara çıkarmayı hedefliyor.

Aliyev bir konuşmasında ordularının son teknoloji ürünleri kullanması gerektiğini, “böylece kimsenin Azerbaycan’a karşı bir daha provokasyon yapamayacağını” söyledi.

Bakü yönetimi, Türkiye’nin savunma ve havacılık sektörünün en büyük ikinci müşterisi konumunda. Sadece 2021 Ocak’ta Türkiye’de 39,7 milyar dolarlık ekipman aldı.

Şubat 2021’de ise Azerbaycan savaş uçaklarında kullanılmak üzere yüksek isabet seviyesine sahip SOM Seyir Füzesi satışı için imzalar atıldı.

Buna ek olarak Bakü’nün yaz aylarında İsrail’den 2 milyar dolar değerinde yüksek isabet seviyesi olan silah ve mühimmat almak için sözleşme imzalayacağına dair haberler var.

Türkiye ve Azerbaycan, 2010’da imzalanan Stratejik Ortaklık ve Karşılıklı İşbirliği Anlaşması kapsamında düzenli olarak ortak tatbikat yapıyor.

Son olarak Azerbaycan’ın Nahçivan Ordusu’ndan bir grup komando 1-12 Şubat tarihlerinde Türk ordusuyla, Ermenistan sınırına yalnızca 60 kilometre mesafedeki Kars’ta ortak kış tatbikatı yaptı.

Yine Şubat ayında Azerbaycan Hava Kuvvetleri’nden 77 görevli, Bayraktar TB2 İnsansız Hava Aracı kullanımı için 4 aylık eğitimini tamamladı.

Azerbaycan ordusu bu yıl Türkiye ve Pakistan ile birlikte daha fazla ortak tatbikat planlıyor.(BBC)