Rusya’nın ele geçirdiği Mariupol niçin stratejik öneme sahip?
Rusya, Mart başından beri kuşatma altında bulunan Ukrayna’nın liman kentlerinden Mariupol’ü, Azovstal Demir Çelik Fabrikası dışında tamamen ele geçirdiğini açıkladı. Böylece Ukrayna’nın Azak Denizi kıyısındaki tüm toprakları Rusya kontrolüne geçti.
Rus Interfax ajansının aktardığı habere göre Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bunun bir başarı olduğunu söyledi ve Savunma Bakanı Sergey Şoygu’yu tebrik etti.
Şoygu da kentte durumun sakinleştiğini, sivillerin geri dönebileceğini, geniş bir bölgeye yayılan fabrikada ise 2 bin civarında Ukrayna savaşçısının kaldığını belirtti.
Reuters haber ajansı, 11 kilometrekarelik bir kampüste yer alan fabrikanın yeraltında da bölümlerinin bulunduğunu aktardı.
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Mariupol’deki sivil ve askerlerin takas edilmesi için Rusya’ya tüm seçenekleri sunduklarını ve yanıt beklediklerini söyledi. Zelenskiy, “Rusya Mariupol’ün büyük kısmını kontrol etse de bir kısmını hâlâ ele geçiremedi” dedi.
Zelenskiy kentten ayrılmak isteyen 120 bin sivilin de engellendiğini belirtti.
BBC’ye konuşan Ukrayna Savunma Bakanlığı Danışmanı Yuri Sak, “Rus liderliği çaresizlik içinde bir başarı hikayesi göstermeye çalışıyor. Ama söyledikleri doğru değil. Ukrayna askerleri hala orada ve ordumuz onların etrafındaki ablukayı bir şekilde kırmaya çalışıyor” dedi.
Biden, Rusya’ya yeni yaptırım paketi açıkladı
ABD Başkanı Joe Biden da Mariupol’ün tamamen Rusya kontrolüne geçtiğine dair bir kanıt olmadığını söyledi ve “Rusya çelik fabrikasındaki ve diğer bölgelerdeki insanların güvenle çıkabilmesi için insani koridorlara izin vermeli” dedi.
Biden, ABD ve müttefiklerinin Ukrayna’ya yardımları ulaştırmak için elinden geleni yaptığına dikkati çekerek “Bugün Ukrayna’nın doğuda ve Donbas bölgesinde savaş kabiliyetinin artırılması için 800 milyon dolarlık daha yardımı açıklıyorum. Bu paketin içinde ağır silahlar, onlarca obüs ve 144 bin cephane paketi ve insansız hava araçları yer alıyor.” ifadesini kullandı.
Biden, Rus gemilerin ABD limanlarına da artık giremeyeceğini “ABD, Avrupa’da olduğu gibi Rusya ile ilişkili gemilerin limanlarına girmesine izin vermeyecek. Bu da Rus bayraklı veya Rusya’nın yararına işletilen hiçbir geminin ABD limanlarına demirleyemeyeceği ve ABD kıyılarına erişemeyeceği anlamına geliyor.” sözleriyle açıkladı.
Biden, Ukraynalı mülteciler için de yeni bir plan açıkladı. ‘Ukrayna için Birleşin’ adı altındaki program,Ukraynalı sığınmacıların direkt Avrupa’dan ABD’ye gelmesini sağlayacak.
Söz konusu programla ABD’ye gelmek isteyen Ukraynalıların ABD’de bir aile üyesi ya da sivil toplum kuruluşu gibi sponsorlar üzerinden ülkeye gelebileceklerini belirten Biden, bu sayede Ukraynalıların Meksika sınırına yığılmak zorunda kalmayacağına işaret etti.
Putin ‘fabrikaya saldırılmaması talimatı verdi’
Interfax’a göre Putin fabrikaya saldırılmaması, bunun yerine kuşatma altında tutulması talimatı verdi ve “Bu yeraltı mezarlarına girmemize ve fabrikanın altındaki labirentlerde savaşmamıza gerek yok. Bölgenin bir sineğin bile dışarı çıkamayacağı şekilde kuşatılması yeterli” dedi.
Öte yandan Ukrayna ordusu akşam saatlerinde yaptığı açıklamada Rus güçlerinin fabrika ve limanı ele geçirme girişiminde bulunduğunu söyledi.
Fabrikaya bir askeri operasyon yapılacağını ilk olarak Rusya Federasyonu’nun özerk cumhuriyetlerinden Çeçenistan’ın lideri Ramazan Kadirov söylemişti. Çeçen birlikleri de Mariupol’de Ukrayna’ya karşı savaşan güçler arasında yer alıyor.
Fakat Putin’in açıklamasıyla birlikte bu seçenek rafa kaldırıldı.
Reuters’ın haberine göre Rusya lideri, böylesi bir operasyonda Rus askerlerinin hayatını tehlikeye atmaktansa, Ukraynalı güçlerin mühimmat ve erzaklarının tükenmesiyle teslim olmalarını beklemeyi tercih edeceklerini açıkladı.
Ukrayna’nın Rusya ile müzakerelerini yürüten Mikhaylo Podolyak herhangi bir önkoşul olmadan Mariupol’e gidip Rusya ile bu kentten son tahliyeleri görüşmeye hazır olduğunu söyledi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise fabrikaya yaklaşık 1.000 sivilin de sığındığını duyurdu.
Ukrayna yetkilileri kentteki sivillerin bir kısmının dört otobüsle bu sabah Mariupol’ü terk ettiğini söyledi. Mariupol Belediye Başkanı Vadim Boyçenko, öğleden sonra da 80 kişinin kentten ayrıldığını belirtti.
Fakat bu hedeflenenin altında kaldı. Mariupol’den bir insani koridorla 6 bin sivilin ayrılması hedefleniyordu. Ukrayna Başbakan Yardımcısı İrina Veresçuk bunun, “Rusya’nın askerlerinin davranışlarını kontrol edememesi nedeniyle gerçekleşemediğini” söyledi.
Veresçuk sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda fabrikada 500 yaralı askerin olduğunu, siviller ve yaralıların bir an önce tahliye edilmesi gerektiğini vurguladı.
Azovstal Fabrikası’nda kalan savaşçılar kim?
George Wright, BBC News
11 kilometrekarelik dev fabrika Mariupol’deki direnişin kalesi haline geldi.
Peki bu kaledeki savaşçılar kim?
36. Deniz Piyade Tugayı burada üslenen birliklerden biri.
Komutanları Serhiy Volina Çarşamba günü yaptığı açıklamada askerlerinin teslim olmayacağını söyledi ve fabrikadaki 500 yaralı asker ile oradaki sığınaklara saklanmış yüzlerce kadın ve çocuk sivil için uluslararası yardım talep etti.
Fabrikadaki bir diğer birlik ise Azak Taburu.
Adını Ukrayna ile Rusya arasında bulunan, Mariupol’ün de kıyısında yer aldığı Azak Denizi’nden alan bu milislerin içinde aşırı sağcılar ve neo-Naziler de bulunuyor.
Sayılarının 900 civarı olduğunda tahmin ediliyor.
Rusya Savunma Bakanı Şoygu kuşatmanın başından bu yana kentten tahliye edilen sivillerin sayısının 142 bini geçtiğini açıkladı.
Ukrayna’nın Azak Denizi kıyısındaki bu kentin ele geçirilmesi, Rusya’nın 2014’te ilhak ettiği Kırım’la Rusya ve Ukrayna’nın doğusundaki Rus işgali altındaki bölgeler arasında kara bağlantısı sağlanması açısından büyük öneme sahipti.
Uydu şirketi Maxar, Mariupol’ün uydu görüntülerinde toplu mezar kazılan yerin genişlediğini ve 200 yeni mezar yeri tespit edildiğini açıkladı.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini takip eden ABD merkezli düşünce kuruluşu Institute for the Study of War, Rusya’nın Mariupol’deki ilerleyişinin dışında Ukrayna’nın diğer bölgelerinde son 24 saatte kayda değer bir ilerleme gösteremediğini aktardı.
Öte yandan Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy, Avrupa Birliği’nin Rusya’ya yönelik altıncı yaptırım paketi üzerinde çalıştığını; özellikle enerji, bankacılık ve ulaştırma sektörleriyle Rusya’nın uluslararası ticaretini hedef alacağını söyledi.(BBC)