Kazakistan ve Tacikistan arasında tarihi dönem başladı

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım- Jomart Tokayev, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahmon’ı Akorda Sarayı’nda resmi törenle karşıladı.

Kazakistan’ın başkenti Astana’ya resmi ziyaretle dün gelen Tacik lideri Nursultan Nazarbayev Uluslararası Havalimanı’nda Cumhurbaşkanı Tokayev törenle karşıladı.

Bugün Akorda düzenlenen karşılama töreninde iki ülke milli marşlarının dinlemesinin ardından liderler ikili ve heyetler arası görüşmeler yaptı.

Kazak-Tacik işbirliğinin daha da geliştirilmesi olanaklarının ele alındığı görüşmelerde devlet başkanları sanayi, tarım,ulaştırma ve dijitalleşme alanları da dahil olmak üzere eğitim, kültür ve insani yardım alanlarındaki etkileşimi de ele aldılar.

Kazakistan ve Tacikistan arasında ticaret hacmi 1.5 milyar dolara ulaştı

İki ülke arasında her düzeyde güvene dayalı bir siyasi diyalog tesis edildiğini, Orta Asya’da istikrarlı bir kalkınma ve güvenlik sağlayan bir dizi uluslararası yapı içerisinde etkileşim içinde olduklarını bunun yanında çeşitli alanlarda 100’den fazla anlaşmayı içeren sağlam bir yasal çerçevenin mevcut olduğunu kaydeden liderler, iki ülke arasındaki ticaret hacminin geçen yıla nazaran yüzde 20 artarak  1.4 milyar dolara ulaştığını vurguladı.

Müttefik İşbirliği Deklarasyonu imzalandı

Görüşmeler sonrasında iki ülke lideri Kazakistan ve Tacikistan için tarihi bir belge olan Müttefik İşbirliği Deklarasyonu’nu imzaladı.

Kazakistan Cumhurbaşkanı, belgenin uluslarımızın temel çıkarlarını tam olarak karşıladığını ve daha fazla yakınlaşma için karşılıklı bir arzuyu yansıttığını söyledi.

Tokayev, ‘Deklarasyon siyasi, ticari ve ekonomik, kültürel ve insani temasların yoğunlaştırılmasını amaçlayan özel tedbirler içermektedir. Bu bağlamda, kardeş Tacikistan’ın lideri saygıdeğer Emomali Sharipovich Rahmon’a, Kazak-Tacik ilişkilerinin derinleştirilmesi ve kapsamlı bir şekilde geliştirilmesine yönelik muazzam çalışmaları ve katkıları için büyük şükranlarımı ifade etmek isterim. Güvene dayalı ve dostane bir nitelik taşıyan ve şüphesiz iki ülke arasındaki işbirliğinde önemli bir dönüm noktası olan görüşmelerin sonuçlarını son derece takdir ediyorum. Ziyaretin sonuçları ülkelerimiz arasındaki işbirliğinin özel niteliğini ve büyük perspektiflerini bir kez daha teyit etmiştir. Ticari ve ekonomik etkileşimin güçlendirilmesi öncelikli görev olarak belirlenmiştir. Ortak çabalar sayesinde geçen yıl ikili ticaret hacmi 1.4 milyar dolara ulaşmıştır’dedi.

Kazakistanlı üreticilerin Tacikistan’a ihracatlarını toplam 140 milyon doları aşan 60 emtia kalemiyle arttırmaya hazır olduklarını, Tacikistan’a gıda maddelerinden demiryolu bileşenlerine ve demiryolu araçlarına kadar geniş bir yelpazede ihracatını arttırabileceklerini ifade eden Tokayev, ‘Hizmetleri BDT ülkelerinde yaygın olarak talep edilen KazakhExport aracılığıyla umut verici sözleşmeler imzalanabilir. Tacik işletmelerinin de Kazakistan’daki ürünlerinin ihracatını arttırmak için büyük rezervlere sahip olduklarından eminim’ dedi.

Ortak projelerin hayata geçirilmesine önem veriyoruz

Dar formatta gerçekleştirilen görüşmelerin verimliliğine ve ortak projelerin hayata geçirilmesinin önemine dikkat çeken konuk devlet başkanı Rahmon, ‘Kazakistan ile karşılıklı yarar sağlayan işbirliğine öncelik veriyoruz. Tacik-Kazak ilişkilerini stratejik ortaklık ilkeleri temelinde tüm yönleriyle istikrarlı bir şekilde geliştirmeye kararlıyız. Bugün ikili ilişkilerimizin temelini önemli ölçüde güçlendirecek tarihi bir belgeyi, Müttefik İşbirliği Deklarasyonunu kabul edeceğiz. Otuz yılı aşkın süredir devam eden diplomatik ilişkilerimizde, işbirliğinin tüm alanlarında kayda değer ilerlemeler kaydettiğimizi belirtmek memnuniyet vericidir. En üst düzeydeki düzenli siyasi diyalog şüphesiz bu sürece katkıda bulunmaktadır. Bu süre zarfında devletlerarası etkileşim için gerekli mekanizmalar oluşturulmuş ve bugün yeni bir belge paketiyle tamamlayacağımız sağlam bir yasal çerçeve oluşturulmuştur. Ticari ve ekonomik etkileşim ilişkilerimizin önemli bir bileşeni olmaya devam etmektedir. Kazakistan bir yıldır Tacikistan’ın dış ticaretinde lider konumdadır’ dedi.

Cumhurbaşkanı Tokayev, Tacikistan Cumhurbaşkanı Rahmon’a Kazakistan’ın en yüksek devlet ödülü olan Altın Kıran Nişanı’nı takdim etti.

Liderlerin düzenlediği ortak basın toplantısında Cumhurbaşkanı Tokayev’in konuşmasından önemli başlılar ise şöyle:

-Tacikistan bizim için kardeş bir ülke, önemli ve güvenilir bir ortaktır. Halklarımız gerçek dostluk, ortak tarih, manevi ve kültürel değerlerle birbirine bağlıdır.

-Ziyaretinizin devletlerimiz arasında diplomatik ilişkilerin tesisinin 30. yıldönümünde gerçekleşiyor olması sembolik bir anlam taşımaktadır.

-Hükümetlerimiz arasında güvene ve eşgüdümlü çalışmaya dayalı siyasi diyalog sürekli olarak niteliksel açıdan yeni içeriklerle doldurulmaktadır. Bugün imzalanan müttefik işbirliği deklarasyonu da bunun bir kanıtıdır.

-Enerji ve mühendislik sektörlerinde ikili etkileşimin derinleştirilmesi için büyük fırsatlar bulunmaktadır. Önceki gün düzenlenen Kazak-Tacik iş forumu ve İş Konseyi toplantısı, işadamlarının bu alanlarda karşılıklı avantaj sağlayacak temaslar kurmaya yönelik ilgisini teyit etmiştir.

-İş forumunda 1.8 milyar dolar değerinde sözleşme imzalandı

Ülkelerimiz arasındaki tarımsal ticaret geçen yıl %40 oranında artarak 500 milyon doları aşmıştır.

Kazakistan, Tacikistan’ın en büyük buğday ve un tedarikçilerinden biridir. Aynı zamanda bitkisel yağlar, makarna, süt ürünleri ve şekerleme ürünlerinin ihracatını arttırmak için rezervlerimiz var.

Varılan anlaşmaların etkin ve zamanında uygulanmasını sağlamak üzere 2025 yılına kadar Tarımsal İşbirliğini Güçlendirme Yol Haritası imzalanmıştır.

İş bağlantılarının ve ekonomik işbirliğinin genişletilmesi için daha elverişli koşulların yaratılması ihtiyacı kaydedildi. Bu bağlamda, ikili işbirliğinin bölgeler arası forumlar formatında başlatılması özel bir önem taşımaktadır.

Orta Asya’daki sınıraşan nehirlerin su kaynaklarının kullanımındaki benzerlikler ve yapıcı işbirliğinin güçlendirilmesi ve karşılıklı olarak kabul edilebilir çözümler bulunması ihtiyacı bir kez daha teyit edilmiştir. Uluslararası Aral Denizi’ni Kurtarma Fonu’nun (IFAS) bu konuda oynayacağı özel bir rol vardır.

Varılan anlaşmalar, Kazak-Tacik ilişkilerinin güçlendirilmesi açısından istisnai bir öneme sahiptir ve ülkelerimizin daha da yakınlaşması yönündeki kararlılığınızın canlı bir kanıtıdır’.

Görüşmeler sonunda aşağıdaki belgeler imzalandı:

1. Kazakistan Cumhuriyeti ile Tacikistan Cumhuriyeti arasında ittifak işbirliğine ilişkin deklarasyon;

2. Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı Kazakistan Stratejik Araştırmalar Enstitüsü ile Tacikistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı Stratejik Araştırmalar Merkezi arasında İşbirliği Memorandumu;

3. Kazakistan Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı ile Tacikistan Cumhuriyeti Hükümetine bağlı Gümrük Servisi arasında Kazakistan Cumhuriyeti ile Tacikistan Cumhuriyeti arasında taşınan mallar ve araçlar hakkında ön bilgi alışverişinin düzenlenmesine ilişkin Protokol; 

4. Türkistan şehri (Kazakistan Cumhuriyeti) ile Khujand şehri (Tacikistan Cumhuriyeti) arasında kardeşlik ilişkilerinin kurulmasına ilişkin Memorandum;

5. Kazakistan Cumhuriyeti Kültür ve Spor Bakanlığı ile Tacikistan Cumhuriyeti Hükümetine bağlı Turizmi Geliştirme Komitesi arasında turizm alanında işbirliğine ilişkin yol haritası;

6. Kazakistan Cumhuriyeti Tarım Bakanlığı ile Tacikistan Cumhuriyeti Tarım Bakanlığı arasında 2023-2025 yılları için tarım alanında işbirliğinin yoğunlaştırılmasına ilişkin yol haritası;

7. Kazakistan Cumhuriyeti Sanayi ve Altyapı Geliştirme Bakanlığı ile Tacikistan Cumhuriyeti Sanayi ve Yeni Teknolojiler Bakanlığı arasında 2023-2024 dönemi için sanayi ve inovasyon alanında Ortak İşbirliği Planı;

8. Kazakistan Cumhuriyeti Ticaret ve Entegrasyon Bakanlığı ile Tacikistan Cumhuriyeti Hükümetine bağlı İhracat Ajansı arasında Mutabakat Zaptı;

9. Kazakistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ile Tacikistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı arasında 2023-2025 dönemi için İşbirliği Programı.