İsrail – Hamas savaşında geçen bir ayda neler yaşandı?

İsrail-Filistin sorunu tarihinin en kanlı döneminden geçiyor. 7 Ekim’de Hamas’ın İsrail’e yaptığı saldırıda, Tel Aviv 1400 kişinin öldüğünü, 200’den fazla da rehine olduğunu açıklıyor.

Sonrasında İsrail’in Gazze’ye yönelik başlattığı hava harekatında öldürülen sivil sayısının 10 bini aştığı kaydediliyor. Öldürülenlerin neredeyse yarısı çocuk. Filistin topraklarında eşi görülmemiş bir yıkım yaşanıyor.

İsrail, ABD ve AB tarafından terör örgütü olarak tanımlanan Hamas’ın 7 Ekim saldırısında, yabancı uyruklu kişiler de dahil 1400’den fazla insanın öldürüldüğünü açıkladı.

İsrailli yetkililerin kamuoyuna açık verilerine göre, 7 Ekim’de İsrail topraklarında öldürülenlerin 1159’unun kimlik tespiti yapıldı. Buna göre öldürülen 821 sivilin 31’i çocuktu.

Filistin tarafında ise savaş beşinci haftasına girerken İsrail’in Gazze harekatı ve işgal altındaki Batı Şeria’ya yönelik saldırılarda ölü sayısı eşi benzeri görülmemiş bir dönüm noktasına ulaştı.

Gazze’deki Sağlık Bakanlığı, 6 Kasım itibarıyla ölü sayısının 10 bini aştığını kaydediyor. Bu sayının 4 binden fazlası çocuktu ve sayı her dakika artıyor; bu ortalama her 10 dakikada bir çocuğun öldürüldüğü anlamına geliyor.

Aralarında ABD Başkanı Joe Biden’ın da bulunduğu bazı siyasetçiler Gazze Sağlık Bakanlığı’nın verdiği rakamların doğruluğunu sorguladı. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ise rakamların güvenilir olduğuna inandığını açıklıyor.

ABD Savunma Bakanlığı Pentagon da son olarak öldürülenler arasında binlerce çocuğun olduğunu doğruladı.

İsrailli yetkililere ve Filistinli sağlık kurumlarına göre, savaşta İsrail’de yaklaşık 5400, Gazze ve işgal altındaki Batı Şeria’da ise 25 bin 400’den fazla kişi yaralandı.

Gazze’de 1270’i çocuk olmak üzere yaklaşık 2260 kişinin kaybolduğu bildiriliyor. Bu sayının çok büyük kısmının enkaz altında olan kişilerden oluştuğu tahmin ediliyor.

Rehine krizi

Hamas’ın 7 Ekim’deki baskını büyük bir rehine krizi de yarattı.

İsrailli yetkililere göre, İsrailli ve yabancı uyruklu kişilerden oluşan toplam 242 kişi Hamas tarafından tutuluyor. Bunların 30’dan fazlası çocuk.

Hamas, İsrail’in Gazze’ye düzenlediği saldırılarda rehinelerden 57’sinin öldürüldüğünü iddia etti.

Aralarında 17 yaşında bir çocuğun da bulunduğu dört sivil rehine, iki ayrı seferde Hamas tarafından serbest bırakıldı.

İsrail ordusu, 7 Ekim’den bu yana esir tutulan kadın İsrail askerini 29 Ekim’de düzenlenen kara operasyonuyla kurtardıklarını açıkladı. Hamas bunu yalanladı.

Gazze’de insani kriz

Gazze Şeridi’nde yarıdan fazlası çocuk olmak üzere 2,2 milyondan fazla insan yaşıyor.

İsrail 13 Ekim itibarıyla yaptığı açıklamalarla, başta Gazze kent merkezi olmak üzere, kuzeyde bulunan halka güneye gitme çağrısında bulunmaya başladı.

Birinci ayını geride bırakan hava saldırılarında, Gazze Şeridi’nde 200 binden fazla konutun hasar gördüğü veya yıkıldığı kaydediliyor. Filistinli yetkililere göre bu sayı, bölgedeki toplam konutların yaklaşık yarısına denk geliyor.

Birleşmiş Milletler (BM) ve Filistin verilerine göre, 5 Kasım itibarıyla Gazze’de yaklaşık 1,5 milyon kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı. Sivillerin, okullara, kiliselere, hastanelere, BM ve kamu binalarına sığındığı veya yakınlarının yanında kaldığı bildiriliyor.

Gazze halkının Gazze’den ayrılma gibi bir seçeneği bulunmuyor. İsrail, Erez kapısını kapalı tutarken, Mısır’a giden Refah sınır kapısı da yalnızca yabancı uyrukluların ve bazı yaralıların tahliyesi için açılıyor.

Öldürülen temel hizmet çalışanları grafiği

Gazze’deki Sağlık Bakanlığı, Gazze Şeridi’ndeki 35 hastaneden 16’sının (%46) ve 76 sağlık merkezinden 51’inin saldırılar veya yakıt eksikliği nedeniyle 5 Kasım itibarıyla hizmet dışı kaldığını duyurdu.

Bakanlığa göre yaklaşık 50 ambulans hasar gördü, 31’i hizmet dışı kaldı ve en az 175 sağlık çalışanı hayatını kaybetti.

Uluslararası hukuka göre sağlık ve acil yardım çalışanları ile hastane personeli ile tesislerinin korunması gerekiyor.

BM’nin Gazze’de büyük bir operasyon yürüten yardım kuruluşu UNRWA’da çalışan en az 88 personelin yanı sıra 18 sivil savunma çalışanının da öldürüldüğünü açıkladı.

Cenevre Sözleşmesi kapsamında güvenliklerinin sağlanması gereken gazeteciler de ağır kayıplar veriyor. BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi’ne (UNOCHA) göre 5 Kasım itibarıyla 46 gazeteci öldürüldü.

Gazetecileri Koruma Komitesi’ne göre, İsrail-Gazze savaşı, son 30 yıldaki çatışmaları haber yapan gazeteciler için en ölümcül ay oldu.

Su krizi

Şu ana kadar hayatta kalmayı başaranlar için ise büyük bir insani kriz yaşanıyor. Gazze’de gıda kıtlığı, büyük su sıkıntısının yanı sıra salgın hastalık riski baş göstermiş durumda.

Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, Ekim ayı ortasına gelindiğinde Gazze’deki bir ailenin bireyleri, içme, yemek pişirme ve hijyen için günlük yalnızca üç litre su bulabiliyordu.

Örgütün acil durum eşiği olarak belirlediği minimum miktar, kişi başına günde 15 litre.

Mısır’la Gazze arasındaki Refah kapısından çok az miktar bir su içeri girdi ve o dönemden bu yana bölgenin su altyapısı büyük zarar gördü.

BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi, 5 Kasım itibarıyla Gazze’deki su tüketiminin savaş öncesi seviyelere göre ortalama %92 oranında düştüğünü ve 65 kanalizasyon pompa istasyonunun çoğunun çalışır durumda olmadığını bildirdi.

DSÖ’nün 31 Ekim’de yaptığı uyarıda, Gazze’nin “devasa bir halk sağlığı felaketinin” eşliğinde olabileceği belirtiliyor.(BBC)