ABD Astana’dan Rusya’ya mesaj verdi

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Orta Asya ülkeri ile C5+1 formatlı bir toplantı gerçekleştirdi.

Kazakistan Dışişleri Bakanı Muhtar Tileuberdi’nin ev sahipliğinde bakanlık binasında gerçekleştirilen toplantıya, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Kırgızistan Dışişleri Bakanı Ceenbek Kulubayev, Türkmenistan Dışişleri Bakanı Raşid Meredov, Tacikistan Dışişleri Bakanı Sirodciddin Muhriddin ve  Özbekistan Dışişleri Bakanı Vekili Bahtiyar Saydov katıldı.

Toplantının gündem maddesi ABD ile Orta Asya ülkeleri arasındaki ekonomi, enerji, çevre, terörle mücadele alanlarında işbirliğini geliştirme ve ortaklığı artırmak oldu.

 C5+1 formatlı toplantı sonrası basın toplantısı düzenleyen Blinken ve Tileuberdi, toplantı kapsamında Orta Asya ülkeleri dışişleri bakanlarıyla bölgenin ABD ile işbirliğini geliştirmek için somut konuları ele aldıklarını açıkladılar.

Kazakistan ekonomisi için olumsuz sonuçlardan ve olası ikincil yaptırımlardan kaçınmak için Kazakistan ile ABD yönetimi arasında düzenli istişareler yapılığını vurgulayan Blinken, Rusya Federasyonu’na uygulanan yaptırımların Kazakistan’ı nasıl etkileyeceğine ilişkin görüşlerinide belirtti.

Tleuberdi, Kazakistan’ın ABD yönetimiyle düzenli istişareler sayesinde ikincil yaptırımlardan kaçınmayı başardıklarını ve bunun için Amerikalı meslektaşına teşekkür etti.

“Rusya, Kazakistan’da dahil olmak üzere bütün Orta Asya’yı etkiliyor.“

Blinken’ın açıklamasına göre, Rusya’nın saldırıları sadece Ukrayna’yı değil diğer ülkeleri de etkiledi. Bu nedenle, C5+1 ülkelerinin yeni ticari ortaklıklarını geliştirmesini yönünden bir araya gelip konuşulduğunu söyledi.

Orta Asya ülkelerinin, Rusya’ya yönelik yaptırımların önemine vurgu yapan Blinken, Dünya çapında onlarca ülkenin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar öylesine ortaya çıkmadığını, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali nedeniyle uygulandındığını vurguladı. Rusya’nın geçen yıldan beri Ukrayna’ya yönelik saldırının, BM sözleşmesinin temel ilkeleri olan toprak bütünlüğüne de aykırı olmasından dolayı bir çok ülkenin Rusya’ya karşı olduğunu dile getirdi. Bu ilkelere Kazakistan da dahil olmak üzere bölgedeki tüm ülkelerin bağlı olduğunu da hatırlattı.

“BM şartı tamamen ihlal edildiğinde, Rusya diğer ülkelere karşı saldırganlığı yönlendirebilecek. O zamanda bazı ülkeler Rusya’ya bakıp ‘Rusya yapabiliyorsa biz de yapabiliriz’ diye düşünmeye yol açar. Bunu durdurmalıyız, bu yüzden tüm ülkelerin birleşmesi ve karşı çıkması gerekiyor. İlkeleri korumak için birlikte durmalıyız ve bu bize barış içinde yaşama fırsatı verecek.”

Blinken: Rusya’ya yaptırımları yakından izliyoruz

Orta Asya ülkelerinin, Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya’ya karşı tavır alması gerektiğini savunan Blinken, Rusya’ya karşı yapılan tüm yaptırımları yakından izlendiklerini söyledi.

Tileuberdi ise bu söylemlere karşı, Kazakistan’ın Rusya ve Ukrayna savaşına karşı dengeli ve tarafsız bir dış politikası olduğunu söyledi. Kazakistan’ın her iki taraf ile çok yakın bağları olmasına rağmen, topraklarının herhangi bir Rus saldırganlığı veya yaptırımları delmek için kullanılmasına izin verilmeyeceğini ekledi.

Blinken, Çin’i Rusya’ya silah tedarik etmesine karşı uyardı

Blinken, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırganlığının başlamasından önce Xi Jinping ve Vladimir Putin’in sınır tanımayan ortaklıktan bahsettikleri bir zirve düzenlediklerini hatırlattı. Rusya’ya yönelik yaptırımları genişlemesiyle, ölümcül silah tedarik etme olasılığından endişeli olduklarını dile getirdi.

Biden, Çin’in ölümcül silahlar sağlaması durumunda iki ülke için ciddi bir sorun olacağını söyledi. Blinken, Çin’in, Rusya’ya öldürücü araçlar ve askeri teçhizat sağlama olasılığını hakkında ABD tarafının bilgi aldığını ve Çin’i çok net bir şekilde uyardıklarını aktardı.  

“Saldırganlığa destek verecek Çinli şirketleri cezalandırmak için elimizden geleni yapacağız.” dedi. Bunun sadece ABD’nin tarafından olmadığını, Rus saldırılarını desteklemeyen diğer ülkelerle de ilişkileri kötüleşebileceğini söyledi.

“Şunun altını çizmek istiyorum. Çin iki taraflı oynayamaz. Bir yandan barış müzakerelerinin formatını temsil edemez, diğer yandan Rusya’nın başlattığı saldırganlık ateşini körükleyemez. Umarım. Çin’in sadece bizim söylediklerimizde değil, aynı zamanda dünyadaki diğer birçok ülke tarafından söylenenleride ciddi alır.” diye sözlerini bitirdi.

Daha önceden, Pekin, ABD’nin bu iddialarına karşı, Washington’u ikiyüzlülükle ve Kiev’e milyarlarca dolar değerinde silah göndererek Ukrayna’daki çatışmayı körüklemekle suçlamıştı.

ABD, Orta Asya ülkelerine kapısını açtı

Blinken, ABD’nin ekonomik destek sağlamaya hazır olmasının yanı sıra, Orta Asya ülkelerinin egemenliğinin önemi hakkında birçok kez konuştu.

Amerika’nın toprak bütünlüğünü korumasına, ekonomik kalkınmanın büyümesine ve toplumun gelişiminin sürdürülebilirliği için kendi potansiyellerini geliştirmeye açık olduğunu aktaran Blinken, Amerika’yı Orta Asya ülkeleriyle birleştirme amaçlı güçlü ve yakın ilişkiler kurma çalışmalarına girildiğini söyledi.

Amerika ile ortak olan ülkelerin zorluklarla kolay yüzleştiğini ve bir birlerine yardımdan kaçınmadıklarını vurguladı.

“Ukrayna, Rus saldırganlığı karşısında kendi direncini gösteriyor. Sadece ordusu değil, vatandaşlarıda direnç gösteriyor ve bu da Rusya’ya karşı direnmelerine yardımcı oluyor. Bunlar sivil toplumun, özgür basının parçası olan örgütler. Ortaklarımız, tehditler ve zorluklarla yüzleşmek için ABD ile birlikte çalışmalarına yardımcı olabilecek dayanıklı bir toplum inşa etmek için bölgeye yardım ediyor. Bu, onların kendi güçlerini korumalarına yardımcı olacak türden bağımsızlık ve toprak bütünlüğü yaratıyor.”

Blinken, Tokayev’e teşekkür etti

Ayrıca, ABD’nin Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım-Jomar Tokayev’in geçen yıl martta açıkladığı reformları desteklediğini aktaran Blinken, Kazakistan’nın Ukrayna’daki savaşı tercih etmeyen 200 binden fazla Rus vatandaşını ağırlamaya devam etmesinin ve Ukrayna’ya insani yardımlarından dolayı Kazakistan’a ABD adına minnettarlarını dile getirdi.