AEB, İran ile serbest ticaret anlaşması imzaladı

Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) ülkelerinin başkanları bu yılın son zirvesi için St. Petersburg’da bir araya geldi.

AEB Devlet Başkanları gayrı resmi toplantısına Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Belarus Cumhurbaşkanı Alexander Lukaşenko, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahmon, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev katıldı.

Etkinlik sırasında AEB liderleri, Örgütün faaliyetlerinin öncelikli alanlarını, karşılıklı yarar sağlayan işbirliğini güçlendirme ve daha da geliştirme planlarını görüştüler. Liderler ayrıca AEB içerisindeki güncel etkileşim konuları hakkında da görüş alışverişinde bulundular.

Yüksek Avrasya Ekonomik Konseyi tüm üyeleri, 2030 ve 2045 işbirliği deklarasyonuna onay vermeyi kabul etti.

Zirveye, uzun süredir Rusya ile gergin ilişkiler yaşayan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan da katıldı.

İran ile serbest ticaret anlaşması imzalandı

Ayrıca toplantıda beş ülkenin başkanları İran ile AEB arasında tam ölçekli bir serbest ticaret bölgesinin oluşturulması konusunda bir anlaşma imzaladı. Birlik ile İran arasında 2019’da geçici bir anlaşma imzalanmıştı.

Şimdi anlaşmanın yürürlüğe girebilmesi için parlamentolar tarafından onaylanması gerekiyor.

İran’ı büyük bir pazara ulaştırabilecek yeni bir adım

İranlı bakan, kalıcı anlaşmayı, “ülkesini ekonomi alanında büyük bir pazara ulaştırabilecek yeni bir adım olarak” değerlendirdi.
İran’ın AEB ile tercihli ticaret anlaşması yaptığı dönemde ticari işlemlerin katlanarak arttığına dikkati çeken Aliabadi, “Bu anlaşma, rekabet avantajına sahip İran’ın ihtiyaçlarının karşılanması için iyi bir fırsat sunuyor. Elbette İran’ın çok yüksek kapasiteleri Avrasya ülkeleri için cazip olabilir ve sanayicilerimizin teknolojik ürünlerimize ihtiyaç duyan bir pazara ulaşması için çok iyi bir fırsattır.” dedi.

Putin ekonomik büyümeye dikkat çekti

Rusya cumhurbaşkanı, AEB’de sanayi üretiminin yüzde 3,5 arttığını, inşaat sektörünün ise yüzde 9,3 arttığını söyledi.

Beklentiler hakkında konuşan Kasım-Jomart Tokayev, küresel ekonominin %1,5’tan %3’e kadar mütevazı bir hızla büyüyeceği tahminleriyle bağlantılı olarak “2024’ün zorluklarına ortaklaşa hazırlanma” çağrısında bulundu.

İran’la yapılan anlaşmaya ek olarak, bir diğer önemli ve uzun süredir hazırlanan belge ise AEB’nin 2030’a kadar ve 2045’e kadar olan dönem için daha da geliştirilmesine ilişkin “Avrasya Ekonomik Yolu” Bildirgesiydi.

Tokayev, bu programı Çin’in ünlü “Tek Kuşak, Tek Yol” girişimiyle bağlantılı olduğunu söyledi.

Vladimir Putin, deklarasyonun, birliğin beş ülkesinin Avrasya entegrasyonunun nasıl daha da gelişmesi gerektiğine ilişkin vizyonunu yansıttığını kaydetti.

Avrasya Ekonomik Komisyonu bildirgesi

Zirvede kabul edilen Avrasya Ekonomik Komisyonu (AEK), bildirgesi altı farklı yön içeriyor. Bunlar sırasıyla; temel mal ve kaynaklarla ortak bir pazarın sağlanması (ve bunun etkin işleyişi), teknolojik gelişme alanında işbirlikçi etkileşim için ortak bir alanın oluşturulması, ortak bir ulaşım ve lojistik alanı ile ortak bir finansal pazarın oluşturulması, “entegrasyon potansiyeli” olan alanlarda ekonomik işbirliğinin geliştirilmesi ve AEB’nin “uluslararası alanda ekonomik çekim kutbu” olarak işleyişi.

Kurul, kabul edilen deklarasyonun uygulanmasına yönelik bir taslak “yol haritası” geliştirip 2025’te onaya sunması gerekecek.

Paşinyan’dan ortak enerji vurgusu

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, daha önce çözülmemiş bir takım sorunların çözülmesi gerektiğine dikkat çekerek bunların arasında ortak enerji piyasalarının işleyişine ilişkin ilke ve mekanizmaların uyumlaştırılmasına yönelik “temel kararların alınmasının” olduğunu kaydetti.

Kırgızistan Devlet Başkanı Sadır Caparov, yol haritasını geliştirirken malların, emeğin, hizmetlerin ve sermayenin hareket özgürlüğünün sağlanmasına, özellikle de tüm düzenleyici boşlukların ve gizli kontrol türlerine yönelik fırsatların ortadan kaldırılmasına “dikkatli yaklaşmanın” önemli olduğuna vurgu yaptı.