DSÖ, diyet ürünlere katılan Aspartamı ‘olası kanserojen’ ilan etti

Dünya Sağlık Örgütü’ne bağlı Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı, aspartamın “olası kanserojen” olduğunu açıkladı. Gıda ve Tarım Örgütü’nün özel komitesi ise bu konuda ikna edici kanıt olmadığını kaydetti.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) bağlı Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC), yiyecek ve içecekleri tatlandırmak için kullanılan aspartamın “olası kanserojen” olduğunu açıkladı.

Bu sınıflandırma, Coca-Cola’nın gazlı diyet içeceklerinden Mars’ın ‘Extra’ sakızına kadar pek çok üründe kullanılan tatlandırıcı maddenin kansere neden olabileceğine dair sınırlı kanıt olduğu anlamına geliyor.
Ancak aynı kanıtları inceleyen ayrı bir uzman grubu, şeker ikamesinin sınırlı miktarlarda hala güvenli olduğunu düşündüğünü söyledi.

Cenevre’de katkı maddesiyle ilgili ilk beyanını yapan ajans, araştırmalarında bir kişinin bu maddeyi ne kadar tükettiğini dikkate almadıklarını belirtti.

“Aspartam tüketmeyi tamamen bırakmalarını tavsiye etmiyoruz”

DSÖ’nün beslenme direktörü Dr. Francesco Branca, “Tüketicilere, aspartam tüketmeyi tamamen bırakmalarını tavsiye etmiyoruz. Sadece biraz ölçülü olmalarını tavsiye ediyoruz.” dedi.

IARC, aspartamın kanserle bağlantılı bazı kimyasal özelliklere sahip olduğuna dair sınırlı kanıtların bulunduğunu söyledi.

Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı panelde, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’da insanlar üzerinde yapılan ve ilki 2016 yılında yayınlanan üç çalışmaya dayanarak kararın verildiği ifade edildi.

O çalışmalar bir tür karaciğer kanseri olan hepatosellüler karsinom ile tatlandırıcı tüketimi arasında bir bağlantı olduğunu göstermişti.
DSÖ, bir kişinin mevcut tüketiminde sınırı aşmak için günde 9-14 kutudan fazla bu içeceklerden içmesi gerektiğinin altını çizdi.

“İkna edici kanıt yok”

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Gıda Katkı Maddeleri Ortak Komitesi (JECFA) ise aspartamın neden olduğu zarara dair ikna edici kanıtlara sahip olmadığını kaydetti. Komite, insanların aspartam tüketim seviyelerini ilk kez 1981’de belirlendiği gibi günde 40mg/kg’ın altında tutmalarını tavsiye etti.
Gıda ve içecek endüstrisi dernekleri de kararların aspartamın güvenli olduğunu ve diyetlerinde şekeri azaltmak isteyen insanlar için iyi bir seçenek olduğunu gösterdiğini savundu.
Araştırmalardan bağımsız olarak bazı bilim adamları, aspartamı kansere bağlayan kanıtların zayıf olduğunu ifade etti.

“Gazlı içecekler yerine su için”

DSÖ incelemeleriyle bağlantısı olmayan bilim insanları aspartamın kansere yol açtığına dair kanıtların zayıf olduğunu söyledi.
ABD merkezli Kamu Yararına Bilim Merkezi’nden (CSPI) Dr. Thomas Galligan, “Tüketicilerin aspartamdan kaçınmaları önemli olmakla birlikte, bunun yerine şeker kullanmamaları gerekir. ABD’de aspartamın en büyük kaynağı olan içecekler söz konusu olduğunda, su gerçekten de en iyi içecek seçimidir” dedi.
CSPI’nın uzun zamandır kanser endişeleri nedeniyle tüketicilere aspartamdan kaçınmalarını tavsiye ettiğini hatırlatan Galligan, politika yapıcıların da tüketicileri korumak için adımlar atmaya başlaması gerektiğini söyledi.
Aspartam konusunda on yılı aşkın bir süredir harekete geçilmemesi konusunda yorum yapmayı reddeden IARC, öncelik listesini her beş yılda bir güncelliyor ve maddeler hakkında görüş bildiriyor. Bu noktada kahve 1990’larda olası kanserojen olarak listelenmiş, ancak 2016’da listeden çıkarılmıştı.

Bilimsel çalışmalar ne diyor?

Aspartam üzerine yıllardır geniş çaplı çalışmalar yürütülüyor. Geçen yıl Fransa’da 100 bin yetişkinin katıldığı kapsamlı bir gözlem çalışması yürütüldü. Buna göre büyük miktarlarda aspartam da dahil yapay tatlandırıcı içeren ürün tüketenlerin hafif yüksek kanser riski taşıdığını ortaya koydu.

Bu çalışmanın öncesinde, 2000’li yılların başında İtalya’daki Ramazzini Enstitüsü’ndeki başka bir çalışma da kobaylarda bazı kanserlerin aspartama bağlı olduğu sonucuna varılmıştı.

Ancak İtalya’daki çalışma, aspartamın kanser riskini yükselttiğini kanıtlamadı. Fransa’daki çalışma içinse gözlemsel olması nedeniyle sonuçları açısından yönteme ilişkin olarak yetersiz bulundu.

Hangi ürünlerde aspartam var?

Mevcut tüm kanıtları gözden geçiren düzenleyiciler tarafından dünya çapında kullanım için yetkilendirilen bir yapay tatlandırıcı olan aspartam büyük gıda ve içecek üreticileri tarafından on yıllardır kullanıyor.

ABD merkezli sağlık sitesi Healthline “diyet”, “sıfır şeker”, “sıfır ya da az kalori” diye etiketlenen ürünlere dikkat edilmesi gerektiğine işaret ediyor. Buna göre diyet, şekersiz ya da kalorisiz gazlı içecekler, dondurmalar, meyve suları, sakızlar, ketçap ve soslar, yoğurtlar, çikolata ve şekerleme ürünlerinin bir çoğu aspartam ya da başka bir yapay tatlandırıcı içeriyor.

IARC, 2015 yılı raporunda “kanserojen olması muhtemel” değerlendirmesinde bulunduğu glifosat içeren ürünlerden yabani ot öldürücü ve tarım ilaçları Alman ilaç ve kimyasal devi Bayer’i zor durumda bırakmıştı.(Euronews)