EXPO-2017:Kazakistan’a bakış (ANALİZ)
Benzer Konular
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) tahminlerine göre, önümüzdeki çeyrek yüzyılda insanlık iki küresel tehditle karşı karşıya kalacaktır.
Bunlar, enerji sıkıntısı ve çevresel felaket. Bu trendleri hesaba katarak ve bütün zorluklara rağmen yeni gelişim yoluna çıkan Kazakistan,her iki sorunun üstesinden gelebilme ve çözüm üretme kapasitesinin geliştirilmesi açısından 2017 yılında düzenlenmesi planlanan uluslararası fuar EXPO’yu kendi topraklarında gerçekleştirmek için çok istekli olmuştu. Bilindiği üzere, bu büyüklükte ve önemdeki etkinlik Orta Asya ve BDT topraklarında hiç gerçekleşmemişti.
Kazakistan’ın konvansiyonel enerjiye dayalı ekonomisinin yarattığı sorunlardan hareketle ve bu ülkenin yüksek düzeydeki uluslararası etkinlik yapma kabiliyetinden dolayı EXPO fuarına ev sahipliği yapma Astana için ve özellikle Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev için önemliydi ve aslında gerçekçi bir talepti.
Kazakistan Başkenti Astana’da 2010 senesinin 1-2 Aralık tarihleri arasında AGİT Zirvesi yapılmıştı. Hemen bir ay sonra 7. Asya Kış Oyunlarına ev sahipliği yaptı. Uluslararası imajına oldukça önem veren Astana için EXPO-2017 ise devamlı izlemeye çalıştığı uluslararası kamuoyuna yönelik politikasının doğal uzantısı olmakla beraber, enerji alanında dünyadaki yenilikçi yaklaşım ve araştırmalara verdiği önemin tezahürü olmaktadır. Diğer taraftan bu bir turizm ve sermaye çekme meselesidir.
Kazakistan devlet kurumlarının tahminlerine göre EXPO-2017 yüz farklı ülkeden 5 milyon kişiyi Kazakistan’a çekebilir. Bu ziyaretçilerin arasında Kazakistan ile iş yapmak isteyen iş adamlarının da bulunması yüksek ihtimaller arasında. Sürekli hammaddeye bağlı ekonomisi olan Kazakistan için yenilenebilir enerji alanında kendi olanaklarını sunma ve uluslararası sermaye ile deneyimden istifade etme öncelikler arasında. Kazakistan şimdi ciddi hazırlıklar içerisinde.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev EXPO’ya hazırlık sürecini bizzatkendisi takip ediyor. Yenilenebilir enerji alanine özel olarak araştıracak EXPO-2017 Fonu kurulacaktır. Bunun için devletten 62 milyon Avro tutarında bütçe alınacaktır. Bu para gelişmekte olan 69 ülkede yenilenebilir enerjiyi bilimsel anlamda araştıracak projelere tahsis edilecektir. EXPO-2017’nin toplam maliyeti ise 1,2 milyar Avro civarındadır.
Bunun 250 milyonunu devlet bütçesi karşılayacak ve bu para fuarın gerçekleşeceği mekan için harcanacaktır.Kalan yaklaşık bir milyar Avro ise altyapı, otel ve fuar alanı inşaatı için lazım olacaktır. Halbuki birçok devletin hükümetleri bu tür organizasyonlara kuşku ile bakmakta, oldukça masraflı olduğunu belirtmektedirler. EXPO tarihine baktığımız zaman, fuar bitiminden hemen sonra karlı çıkan ülke sayısının hiç denilebilecek kadar az olduğunu görmekteyiz.En yeni olumlu örneklerden birisini Çin’in EXPO-2010 fuarı teşkil etmektedir. 190’a yakın ülkeden fuara 73 milyon kişi katılmış ve Beijing bu etkinlikten 12 milyar ABD Doları kazanmıştır. Öbür yandan, Almanya’nın Hannover şehrinde EXPO-2010’da stand açan Hollanda bunun için yatırdığı 35 milyon Avro’yu 350 milyon Avro yaparak, karını 10 katına çıkarmıştır. Halbuki Almanya için bu uluslararası fuar hiç karlı çıkmadı. İşin maliyeti 1,2 milyar Avro idi. Almanlar 40 milyon ziyaretçi beklerken, gelen kişi sayısı sadece 18 milyon oldu. Bu olumsuz örnek Fransızları da etkilemiş ve Saint-Denis şehirleri EXPO-2004 adaylığından kendisi çekilmişti. Ama tabii ki direkt ekonomik etkiden ziyade turizmin gelişimine EXPO’ların katkısı oldukça ciddidir. 1967 yılında EXPO fuarına Kanada ev sahipliği yapmıştı ve harcadığı para miktarı 283 milyon Kanada Doları (178 milyonAvro) idi. Farklı ülkelerden gelen turistler sayesinde ülke bütçesine 480 milyon Kanada Doları (303 milyon Avro) girmiş oldu.
EXPO’nun Astana’da yapılması, ayrıca, ülke için yeni güzel mekanlar kazandıracaktır. Şunu hatırlatalım ki, 1851 yılında bu fuardan hareketle özel olarak Londra’daki Hyde Park’ta ‘Crystal Palace’ inşa edilmişti. Gustafe Eiffel tarafından tasarlanmış, Fransa’nın sembolü haline gelen Eyfel Kulesi EXPO-1889’a atfen bina edilmişti.
Kazakistan Başkenti Astana, hala inşa edilmeye devam eden yeni bir şehir olarak mimari yeniliklere açık olmakla beraber, uluslararası düzeydeki etkinliklere göre şekillenebilen bir yaşam alanıdır. Dünyaca ünlü mimarlar Kisho Kurakawa ve Norman Foster’ın da katkısı ve katılımı ile şekil kazanan eski adı Akmola olan Astana’nın alanı, başkentin Almatı’dan buraya taşınmasından sonra neredeyse 3 kat arttı.
EXPO-2017, Kazakistan için bir yatırım çekme projesi aynı zamanda. Şehrin ve tüm ülkenin gelişimi açısından bu etkinliğin önemi büyüktür. Bu projeye uygun olarak toplam arazi alanı 113 hektar olan özel yer tahsis edilmiş. Bunun 25 hektarı fuar binası için, kalan kısmı ise otopark, farklı tesisler veEXPO-2017 şehri için ayrılacaktır.
Örneğin, Şangay’da fuarın yapılması için özel olarak Şangay Metrosu genişletilmiş ve modernize edilmişti. Portekiz ise, gelen misafirlerin rahatça hareket edebilmeleri için Avrupa’da en uzun olan yeni Vasco da Gama köprüsünü, yedi istasyonu olan yeni Lisabon metro hattını, yeni terminalleri inşa etmiş ve yeni otobüs, taksi temin etmişti. Kazakistan da aynı yolu kat etmeye hazır.
Kazakistan’ın EXPO deneyimi O’nun bir büyük uluslararası fuar, sergi ve bilgi platformu olduğu imajını güçlendirecek ve böylece ekonomiye de katkısı olacaktır. Diğer taraftan, başta da belirtildiği gibi, Kazak hükümeti farklı işleme sanayi sektörlerinin gelişimine büyük önem vermekte. Hızlı sanayileşme programı da bu ciddiyetin bir göstergesi olmakta. Bu sanayileşme gayreti başarılı bir şekilde gerçekleşirse, enerji tüketimi de yükselecektir. Elektrik enerji ihtiyacını gidermek için Kazakistan, ağırlıklı olarak kömür kullanmakta. Kömürün büyük oranda bulunmasına rağmen, Kazak hükümeti 2030 yılına kadar ülkenin üretim kapasitesinde yenilenebilir enerji kaynaklarının payını yüzde 11’e çıkartma peşinde. Gelecekte teknolojilerin olası ucuzlaşması sayesinde de Kazakistan bu konuda ciddi adımlar atabilecektir.
Astana’da yapılacak olan EXPO-2017 uluslararası fuarın kapsadığı tüm alanine elektriği yenilenebilir enerji kaynakları tarafından karşılanacaktır. Böylece, Kazakistan başkenti bir nevi ‘Geleceğin şehri’ rolünü üstlenebilecektir.
Orta Asya ve BDT ülkelerinin en iddialı projesi olarak tarihe geçecek olan ‘EXPO 2017’de, Astana’nın inşasında şehrin simgesi olan pek çok yapıyı hayata geçiren Sembol inşaat organizasyonun en büyük yüklenici firması ve ana projecisi olarak dikkat çekiyor.
Daniyar Kosnazarov AVRASYA ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ UZMANI
Maksat Kurmankulov EL-FARABİ KAZAK MİLLİ ÜNİVERSİTESİ
Bu Kategorinin Diğer içerikleri
