Kazak ekonomi uzmanından Türk Büyükelçiye açık mektup

Kazakistan’ın önde gelen ekonomi uzmanlarından Oljas Hudaybergenov, Türkiye’nin Kazakistan Büyükelçisi Nevzat Uyanık’a açık bir mektup yazdı. Mektubun birer kopyasını aynı zamanda Kazakistan Baş Savcısı Jakıp Asanov ile ülkenin Dışişleri Bakanı Kayrat Abdrahmanov’a da gönderdi.

-KTL’ler, yerelleştirmede ve yerel şartlara uyum sağlamada başarılı oldu

Mektubuna “Sayın Nevzat Uyanık” diye başlayan ekonomist, Büyükelçiye cevaplamasını istediği bazı sorularını yöneltti. Hudaybergenov, birçok alanda gelişen ikili ilişkilerin eğitim sektöründe de başarılı olduğuna değinerek, mezun olduğu Ahmet Yessevi Kazak-Türk Üniversitesi ile Kazak-Türk Liseleri (KTL) arasında karşılaştırma yaptı. KTL’lerde hiçbir zaman okumadığını, yalnız bu okullardan mezun olan çok sayıda arkadaşının olduğunu belirten ünlü ekonomist, üniversitenin Türkiye devleti tarafından finansal destek gördüğünü, KTL’lerin ise neredeyse hepsinin (yüzde 90’ı) yerel bütçe ve Kazak iş adamları tarafından finanse edildiğine dikkat çekti. Buna delil olarak KTL’lerin yerelleştirme sürecinde ve yerel şartlara uyum sağlama konusunda başarılı olduğunu da kaydeden Hudaybergenov, KTL’lerin açıldığı ilk günden Kazakça, İngilizce, Rusça ve Türkçe olmak üzere 4 dilde eğitim verdiğini ve 20 yılda bu okullarda görev yapan Türk öğretmen sayısının yüzde 8’lere düşürüldüğünü öne sürdü. Bu  öğretmenlerin yarısının 90’lı yılların başında geldiğini, büyük çoğunluğunun da uzun zamandır (10 yıldan daha fazla) Kazakistan’da yaşadığını ve adeta Kazak halkının bir parçası haline geldiğini belirtti.

Cumhurbaşkanı Nazarbayev, NurOrda’da

-KTL’lerde 35 binden fazla çocuk mükemmel eğitim aldı

Açıldığı ilk günden beri Kazak-Türk Liselerinde 35 binden fazla çocuğun (yüzde 95’i Kazak) mükemmel bir şekilde eğitim aldığının altını çizen Oljas Hudaybergenov, son 20 yılda ulusal ve uluslararası bilim olimpiyatlarında ülke adına kazanılan ödüllerin yüzde 90’ını bu okulların kazandığını vurguladı.

Hudaybergenov, bu olağanüstü başarıların KTL’de uygulanan eşsiz bir eğitim modeli sayesinde geldiğini ve Kazak halkının en yüksek entelektüel potansiyele sahip olduğunu dünyaya gösterdiğini belirtti. Ünlü ekonomist ayrıca, Türk öğretmenlerin en zor dönemlerde az bir maaş karşılığında yaptığı fedakarlıkları ile gençlerin kaliteli eğitimle beraber topluma hizmet eden, yaşlılara saygı gösteren ve yakınlarına yardım eden birey olarak yetişmesi için hayatını ve gönlünü adadığına dikkat çekti.

“Bayram Kenci, vize süresi uzatılmayan başarılı bir öğretmen. Ailesi Kazakistan’da, kendisi yurt dışında geçim kaynağısız mağdur bırakıldı”

-‘Üstün başarı ödülüne layık görülen öğretmenler Türk Büyükelçiliği’nin talebiyle sınırdışı ediliyor’

Sözlerine örnek olarak biyoloji öğretmeni Bayram Kenci’yi gösteren Hudaybergenov, 1996 yılında 23 yaşında Kazakistan’a gelen ve ülke adına 1000’den fazla madalya kazandıran bu eğitim sevdalısının 2002 yılından beri olimpiyat koordinatörü olarak görev yaptığını ve eğitim sürecinin organizasyonu ve geliştirilmesine yaptığı katkılarından dolayı 2015 yılında Kazakistan Eğitim Bakanı Aslan Sarinjipov tarafından ülkedeki öğretmenler için en yüksek ödül olan “Ibray Altınsarin” üstün başarı ödülüne layık görüldüğüne dikkat çekerek, böyle başarılı bir öğretmenin ülkeye girişine izin verilmediğini yazdı. Vize süresinin Büyükelçi Uyanık’ın talebi üzerine uzatılmadığının altını çizen Hudaybergenov, ailesi Kazakistan’da kalan Kenci’nin yurt dışında geçim kaynağısız mağdur bırakıldığına vurgu yaptı.

Hudaybergenov bununla beraber, Kazak yetkililerin bu okullarda uzun zamandır öğretmen olarak görev yapan birçok öğretmene vize vermediğine de dikkat çekti. Enes Kurtay Çığ ve Orhan Ahmet Öztomsuk adlı öğretmenlerin de aynı durumda olduklarına değinen ekonomi uzmanı, bu öğretmenlerin de uluslararası olimpiyatlarda Kazakistan’a yüzlerce madalya kazandıran eğitim sevdalıları olmalalarına rağmen, hatta “Yılın Öğretmeni” ve “Eğitimde Mükemmel Başarı” ödüllerine sahip olmalarına rağmen Türk tarafının talebiyle vize verilmediğini ve sınır dışı edilmeyi beklediklerini ifade etti.

-‘Kazakistan’ın içişlerine müdahale kabul edilemez’

Hudaybergenov, Temmuz 2016’dan bu yana resmi verilere göre, Türkiye’de 24 vali, 169 general, 2 bin 431 hakim, 7 bin 098 subay ve 40 binden fazla devlet memurunun gözaltına alındığını, 700-800 bin kişinin işten atıldığını hatırlatarak, son birkaç yılda yaşanan son olayların Türkiye’nin iç meselesi olması nedeniyle karışmayacağını ifade etti ve dolayısıyla Kazakistan’daki Türk okullarının kapatılması için yapılan baskıların Kazakistan’ın içişlerine müdahale niteliği taşıdığı için kabul edilmeyeceğini vurguladı.

-‘Uyanık, ciddi bir hata yapan ilk büyükelçi olarak tarihe geçti’

Hudaybergenov, Büyükelçi Nevzat Uyanık’ın geçen sene Temmuz ayında Kazak-Türk Liselerinin faaliyetlerinin meşruiyetini sorgulamaya çalıştığını ve bu okulların resmi Türk makamları tarafından onaylanmadığına dair gerçekle bağdaşmayan açıklama yaptığına değindi ve iç siyasi koşullara atıfta bulunan elçinin önceden onaylanmış girişimlerin değlendirmesini değiştirmek isteyerek ciddi bir hata yapan ilk büyükelçi olarak tarihe geçtiğini bildirdi. Ayrıca elçinin, sonradan kamuoyunda oluşan olumsuz kanaati kaldırmak için ifadelerinden vazgeçtiğine de vurgu yaptı.

Cumhurbaşkanı’nın kızı ve Senato Komite Başkanı Dariga Nazarbayev’a KTL’lerin düzenlediği Bilim Fuarında

-‘Büyükelçi Uyanık ile anlaştık, ama o hiç yardımcı olmadı’

Bu olaydan sonra elçinin kendisini diğer yetkililer ile görüşmeye çağırdığını dile getiren ünlü ekonomist, kendisinin Türk Okulları’nın mütevelli heyetine girmesi durumunda okullarda çalışan öğretmenlerin pasaport ve vize problemlerini çözme konusunda Büyükelçi Uyanık ile anlaşmaya vardığını, fakat buna rağmen hiçbir öğretmene yardımcı olunmadığını ve hiçbir problemin çözülmediğini bildirdi. Hatta elçiyle görüşme ayarlayan iş adamı vasıtasıyla problemi çözmeye çalıştığını, buna rağmen Türk Büyükelçiliği’nin anlaşma şartlarını uygulamadığını vurguladı.

-‘Elçilik, Türk öğretmenlere engel çıkarıyor’

Türk okullarında şimdi 200 öğretmenden sadece 30 kişinin kaldığını yazan Hudaybergenov, öğretmenlerin karşılaştığı sorunları sıraladı. Ekonomist, öğretmenlerin, eşleri ve çocuklarının vize süresini uzatılmadığına ve pasaportların değiştirilmediğine dikkat çekerek, elçiliğin yeni doğan çocuklara pasaport vermeyerek ailelerin Türkiye’ye dönmeleri konusunda şantaj yaptığını ve bunun aşağılık bir uygulama olduğunu ifade etti. Hudaybergenov ayrıca, elçiliğin Türk öğretmenlerin Kazakistan vatandaşlığını almalarını önlemek için, hem üçüncü bir ülkeye çıkabilmesinin önüne geçmek için elinden gelen herşeyi yaptığını vurgulayarak, Türkiye’ye dönen öğretmenlerin ise uydurma sebeplerden dolayı hapse atıldığını belirtti.

‘Darbe propogandasının Kazakistan’da devam ettirilmesi, ‘Türkiye’nin iç sorunlarını Kazakistan’a taşıma’ anlamına geliyor’

Çözümün çok basit olduğunu, Türk öğretmenlerin Kazakistan vatandaşlığına geçmesi için imkan sağlanması gerektiğini kaydeden Hudaybergenov, böyle bir kararın Türkiye Büyükelçiliği’nin Kazakistan’ın içişlerine müdahale etmediğini, niyet ve ifadelerindeki samimiyeti göstereceğini açıkladı. Aksi takdirde eskiden Kazakistan’a ait okullarda yıllarca görev yapan Türk öğretmenlerini veya okul mezunlarını darbecilikle suçlayan propogandanın devam ettirilmesinin KTL’lerdeki Kazak öğretmenler, lise öğrencileri ve ailelerine yakın gelecekte benzer suçlamalar yapmaya zemin hazırlamak olarak kabul edileceğine ve bunun aslında Türkiye’nin iç sorunlarını Kazakistan’a taşımak, kasten ülkemizin vatandaşlarına zarar vermek anlamına geldiğine vurgu yaptı.

-Hudaybergenov’dan elçiye 4 soru

Oljas Kudaybergenov’un Büyükelçi Nevzat Uyank’tan cevaplamasını istediği sorular ise şunlar:

1 – Adı değiştirildikten ve hiçbir şekilde Türk vatandaşlarına veya ticari yapılara ait olmadığına dair hukuki belgeler sunulduktan sonra dahi, okulları kapatmak için Eğitim Bakanlığı’ndan ve diğer devlet organlarından düzenli olarak sözlü ve yazılı talepte bulunduğunuza dair söylentiler ne kadar doğru?

2 – Türk öğretmenlerin sınır dışı edilmesi hedefine ulaşmak için Türkiye Büyükelçiliği’nin Kazak yetkilileri “satın almaya” çalışması söylentileri ne kadar doğru?

3 – Sizin çevrenizde Türk işadamlarından oluşan bir yapının olduğu ve bu kişilerin Türk özel servislerinin ajanı olduğu, söz konusu kişilerin Türk öğretmenler ile sürekli görüşerek psikolojik baskı yaptığı, gerekirse yasadışı yöntemler dahil tüm tedbirleri almakla tehdit ettikleri söylentileri ne kadar doğru?

4 – Geride kalan bütün öğretmenlerin Türkiye’ye dönmesi durumunda en kısa zamanda hapse atılacağı söylentileri doğru mu?

Kazak Türk Liselerine giriş sınavı

-‘Halk, öncelikle KTL’de çalışan Türk öğretmenlerin emekleri sayesinde Türkiye’ye içten, samimi olarak sevgi ve saygı duyuyor’

KTL’lere yapılan baskılar Kazakistan halkına ve yönetimine bir saygısızlık olduğunu üzülerek belirten Hudaybergenov, Kazakistan halkının da, yönetiminin de okullar yapısı ile ilgili detaylı bilgiye sahip olduğunu belirtti. Elçiliğin yaptığı ülkenin içişlerine müdahale çabalarından sonra Kazakistan devleti tarafından finanse edilen okulların isim değişikliğine giderek Bilim-İnovasyon Liseleri olarak adlandırıldığını kaydeden ünlü ekonomist, KTL isminde ‘Türk’ sözünün bulunmasının önceden Kazakistan eğitim sistemine Türkiye’nin, Türk halkının, verdiği katkıya olan saygıyı ifade ettiğine dikkat çekerek, Türk Büyükelçiliği’nin katkıları sayesinde Kazak öğrencilerin ve onların ailesinin takdirini almak yerine KTL ismindeki ‘Türk’ ifadesinin “sıfırlandığını” vurguladı. Hudaybergenov ayrıca, yerel halkın öncelikle KTL’de çalışan Türk öğretmenlerin emekleri sayesinde Türkiye’ye ve Türk halkına içten, samimi olarak sevgi ve saygı duyduğunun altını çizdi.

-‘Hiçbir yerli siyasi olayın ülkeler arasındaki ilişkileri herhangi bir düzeyde etkilemediği günler gelse..’

Tarihin kendi sarkacı olduğuna inandığını dile getiren ekonomi uzmanı, er ya da geç herhangi bir politik eylemin yeniden değerlendirileceği gibi Türkiye’de yarınki durum değişecekse ve bugün zulüm edenler yarın mağdur duruma düşecekse şayet, Türkiye’nin iç sorunlarını Kazakistan’a taşınmasını istemediğini ve özellikle ülkenin baskı altında iki tercih arasında kalmasını hiç istemediğini belirtti.

Hudaybergenov, yazısının sonunda ikili ilişkilerin daha önce olduğu gibi, hiçbir yerli siyasi olayın ülkeler arasındaki ilişkileri herhangi bir düzeyde etkilemediği, günlerin gelmesi temennisi ifadesiyle sonlandırdı.