Kazakistan’da 26 yıl sonra bir ilk
Benzer Konular
Latin alfabesine geçiş süreci yaşanan Kazakistan’da, bağımsızlık tarihinde bir ilk daha gerçekleşti. Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in talimatı ile Hükümet ve Parlamento’nun tüm oturumları Kazakça yapılacağı bildirildi. Devlet dili statüsüne sahip Kazakça, Sovyetler döneminden sonra neredeyse 27 yıldır Rus dilinin gölgesinde kalıyordu.
Cumhurbaşkanlığı Basın Servisi’nden yapılan açıklamaya göre, Nursultan Nazarbayev bugün Akorda Sarayı’nda Bilgi ve İletişim Bakanı Dauren Abayev’i kabul etti. Görüşmede Nazarbayev’in Endüstri 4.0 ile ilgili halka sesleniş konuşması çerçevesinde ortaya konulan öncülükler ele alındı.
Bu bağlamda Kazak dilinin prestijini arttırmak için çalışmalara devam edilmesi gerektiğini söyleyen Cumhurbaşkanı Nazarbayev,
“Parlamento ve Hükümet’in faaliyetleri devlet dilinde (Kazakça) yürütülmelidir. Aynı zamanda vatandaşların bu konudaki hakları da ihlal edilmemelidir. Bunun için, simultane çeviri (eşzamanlı tercüme) yapma imkanı vardır.”
diye konuştu.
Kazakça’nın Latin alfabesine geçişine de değinen Kazak Lider, “Latin alfabesine geçiş süreci halkımız için tarihsel açıdan önemlidir.” dedi. Nazarbayev’e göre, yeni alfabe için kademeli geçiş çok önemli. Bu nedenle Kazak dilinin öğretim yöntemlerinin geliştirilmesi için talimat verildi.
Kazakistan’da dil reformu geçtiğimiz yıl Nisan ayında Nazarbayev’in Kazak alfabesinin Latince’ye geçirilmesi için verdiği talimat üzerine başladı. Uzmanların sunduğu Latin alfabesinin ilk versiyonu digraphlar (bir sesin iki harfle belirtilmesi) içeriyordu. Kamuoyunda bu işaretleme şekli yeterli destek bulmayınca Cumhurbaşkanı Nazarbayev, uluslararası “QWERTY” klavyesinde olmayan (Kazakça’ya has) karakterlerin kesme işareti (apostrof) ile gösterildiği versiyonu kabul etti. Yalnız ikinci sürümün de eleştiri ile karşılanması mevcut alfabenin değişikliklere uğramasına neden oldu. Uzmanlar özellike çok sayıda kesme işaretinin olmasının alfabeyi okunmaz hale getirdiğine, onlardan dolayı internette bazı kelimelerin aranması ve hashtag (#) adı verilen işaretin koyulmasının imkansız olduğuna dikkat çekti. Cumhurbaşkanı Nazarbayev’in kabul ettiği Latince’nin son versiyonunda kesme işaretlerlerinin yerini diyakritik işaretler aldı.
Cumhurbaşkanının kararnamesine göre, Kazakistan’da Latin alfabesine geçiş 2025 yılına kadar tamamlanmalıdır. Kazakistan yönetimi, bu reformun Kazakçayı zenginleştireceğini ve dünya toplumuyla bütünleşmesine yardımcı olacağını düşünüyor.
Eleştiriyle yaklaşanlar, bu reformun yaşlı insanlar için sosyal izolasyon tehlikesi taşıdığına inanıyor. Onlara göre, yaşlı insanların yeni alfabeye alışması zor olacak. Aynı zamanda gençler arasındaki okuma ilgisinin de azalacağı da iddia ediliyor.
Muhafazakar kesim ise, son gelişmelerin Kazak halkının ve Kazakça’nın benzersiz değerlerini korumasına vesile olacağını bekliyor. Yenilikçi grup, Kazakistan’ın dünya ile özellikle Latince’nin en yaygın olduğu Batı ülkeleri ile entegre olacağını umuyor. Milliyetçi Kazaklara göre, Hükümet ve Parlamento’da teknik dil olarak Kazakça’nın kullanmasıyla Kazakistan, resmi kurumlarda devlet dilinin ihmal edildiği tek devlet ‘ünvanından’ kurtulacak.
Bu Kategorinin Diğer içerikleri
