Kazakistan’da Cumhurbaşkanı yetkilerini meclise devrediyor
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev devlet yönetiminde köklü reformlar yapılacağını duyurdu.
Başkent Nur-Sultan’da meclis ve senatonun birleştirilmiş genel kurulunda ulusa seslenen Cumhurbaşkanı Topkayev, ‘yeni Kazakistan’ reform paketini açıkladı.
Devletin idare sistemininde acil değişikliklere gidilmesi gerektiğine dikkat çeken Tokayev, Sovyetler Birliği sonrasında bağımsızlığın ilk yıllarında etkili olan güçlü cumhurbaşkanlığı sisteminin hali hazırdaki ihtiyaçlara cevap vermediğini ve bu yüzden süper yetkilerin cumhurbaşkanlığından alınarak meclise verileceğini, böylece parlamentosu güçlü cumhurbaşkanlığı sistemine geçileceğini kaydetti.
Tokayev’in sunduğu reform paketinde neler var?
Güçlü bir parlamento sistemi için Cumhurbaşkanının görev süresi boyunca siyasi partilere üye olamayacak. Bu sebepten kendisininde başkanı seçildiği Amanat(Nur Otan)Partisi başkanlığından istifa edeceğini açıkladı.
-Eyalet Valileri ve Belediye Başkanları,Merkez Seçim Komisyonu üyeleri,Sayıştay ve Anayasa Konseyi üyeleri siyasi partilerde görev alamayacak.
-Cumhurbaşkanın yakın akrabaları devlette ve kamu şirketlerinde üst düzey görevlere getirilmesi yasaklanacak.
-Parlamentonun üst kanadı Senato’nun kuruluş maksadı ve bazı işlevleri gözden geçirilecek. Cumhurbaşkanlığı kontenjanından atanan 15 milletvekili sayısı 10’a indirilecek ve Halklar Asamblesi kontenjanından meclise gönderilen 9 kişilik milletvekili sayısı 5’e düşecek ve bu milletvekilleri senatoya gönderilecek.
–Çok partili sisteme geçmek, seçim sisteminin iyileştirilmesini, seçim sürecinin modernleştirilmesini, parti sisteminin geliştirilmesi için fırsatların genişletilmesini sağlayacağını kaydeden Tokayev, meclise kanun çıkarma yetkisinin verileceğini yeni kurulacak partilerin seçime girmesi için gerekli imza sayısının 20 binden 5 bine indirilmesini önerdi.
-Cumhurbaşkanı, kolluk kuvvetlerinin güçlendirilmesi, medyanın rekabet gücünün artırılması ve sivil toplum kuruluşlarının rolünün güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Tokayev, Temel Kanun hükümlerinin katı bir şekilde uygulanmasını sağlamak için bir Anayasa Mahkemesi kurulması talimatını verdi. Ayrıca, Ulusal Kamu Güven Konseyi yerine devlet ile halkı yakınlaştıracak Ulusal Halk Kurultayı kurmayı önerdi.
-Ülkenin idari-bölgesel yapısının iyileşmesini katkı sağlayacak yeni Eyalet Merkezleri kurulmasını öneren Tokayev, özellikle Kazak halkı için manevi ve tarihsel önem taşıyan Semey’de Abay ve Jezkazgan’da ise Ulıtau eyaletlerinin kurulacağını kaydetti. Bunun yanında Almatı Eyaleti’ni de ikiye bçlmeyi teklif eden Tokayev, Almatı Eyaletinin merkezinin Kapçagay ve Jetisu Eyaleti’nin merkezinin ise Taldırkorgan olacağını açıkladı.
Konuşmasında krizle mücadeleye özel vurgu yapan Cumhurbaşkanı özellikle ulusal para biriminin istikrarının sağlanmasına, devlete ait şirketlerin döviz kazançlarının ihracat satışlarının artırılmasına, devlet yapısındaki bürokrasinin ortadan kaldırılmasına vurgu yaptı.
Konuşmasının sonunda Cumhurbaşkanı olarak birinci vazifesinin Kazakistan halkının huzur ve refah içinde bir yaşama sürmesi için çalışacağını kaydeden Tokayev, herkesi sorumluluk almaya çağırdı.
Cumhurbaşkanın sunduğu reformların hayata geçirilmesi için anayasada 30’dan fazla maddesinde değişiklik yapılacak ve yıl sonuna kadar 20 kanun kabul edilecek.