Kazakistan’da halk milletvekili seçimi için sandığa gidecek

Kazakistan Parlamentosu’nun alt kanadı olan Meclis (bölge, il ve ilçe) milletvekilleri seçimleri 19 Mart 2023’te gerçekleşecek. 

Merkezi Seçim Komisyonu(MSK) Kazakistan genelinde oy verme işleminin yerel saatle 07.00’da başlayıp 20.00’de sona ereceğini duyurdu.

Başvuruları değerlendiren MSK, 7 siyasi partinin seçimlerde yarışacağını açıkladı. Seçime katılacak milletvekili adayları ve partiler ise şöyle:

Amanat Partisi

Hali hazırda iktidarda olan AMANAT partisi, Meclis seçimleri için parti listesinde 90 kişinin adı yer alıyor, yüzde 32,2’si kadın, genç ve engellilerden oluşuyor.

Parti listede yer alan bazı adaylar: Meclis Başkanı Yerlan Koşanov, eski Eğitim Bakanı Ashat Aymagambetov, Konstantin Avershin, Profesyonel boksör Firuza Şaripova ve olimpiyat atleti Aliya Yusupova , eski Bilgi ve Kamu Geliştirme Bakan Yardımcısı Alexander Danilov, Maliye Bakan Yardımcısı Tatyana Savelyeva ve diğerler adaylar yer alıyor.

Kazakistan Halk Partisi 

Kazakistan Halk Partisi’nin meclis seçimleri aday listesinde 52 kişi var. Bunlar arasında parti lideri Yermuhamed Yertisbayev, Irina Smirnova, eski Yüksek Mahkeme başkanı Aykın Konırov, Musabek Alimbekov, Alexander Milyutin , Maharram Magerramov, Gauhar Nugmanova ve diğerler adaylar yer alıyor.

Ak Jol

“Ak Jol” partisinden genel başkanı Azat Peruashev , eski cumhurbaşkanı adayı Daniya Espaeva , şair Kazıbek Isa ve Aliya Rakysheva’nın da dahil olduğu 54’ü parti listesine dahil olmak üzere toplam 77 aday aday açıkladı.

OSDP (Ulusal Sosyal Demokrat Parti)

Ulusal Sosyal Demokrat Parti’den Meclis’e aday listesinde, aralarında sermaye şube başkanı ve 2022 Cumhurbaşkanı adayı Nurlan Auesbaev ve parti genel başkanı Aşkat Rakhimzhanov’un da bulunduğu 19 kişi sandık başına gidecek.

Ayrıca, OSDP, 2021 meclis seçimlerine “ülkedeki tek muhalefet gücü” olarak boykot ederek katılmamıştı.

Halkın Demokratik Partisi ‘Auyl‘
Halkın Demokratik Partisi ‘Auyl’ meclis seçimleri aday listesinde 34 aday bulunuyor. Partinin aday listesinde 2022 cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılan iki aday yer alıyor: Karakat Abden ve Jiguli Dayrabayev.

Baytak Partisi

Baytak Yeşiller Partisi’nin milletvekili seçimleri aday listesinde 19 aday bulunmaktadır. Listenin yüzde 38,7’sini (yedi kişi) kadınlar, gençler ve engelliler oluşturuyor.

Ayrıca Kazakistan Halk Partisi’nden ayrılan Ayjan Skakova da bu aday listesinde yer alıyor. 

Cumhuriyetçi (Respublika)

Respublika partisi, aralarında siyayet bilimcileri Rakhim Oshakbaev ve Gaziz Zhaparov, komedyen Nurlan Koyanbayev ile 25 kişi seçimlere katılacak.

Olja Agro şirketinin başkanı Aydarbek Khodjanazarov öncülüğüyle 18 Ocak’ta resmi olarak kurulan Respublika partisinin ilk seçimleri olacak.

Tokayev, Ocak’ta meclisi feshetmişti 

Ocak ayı sonları Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev, Meclis’in feshedmesiyle 19 Mart’ta erken seçim yapılmasını öngören kararnameyi imzalamıştı. 

Kararname imzalanması sonrası açıklama yapan Tokayev, “Erken seçimleri 19 Mart’ta yapılacak. Yerel milletvekilleri seçimleri Merkez Seçim Komisyonu tarafından belirlenecek. Referandum sonucunda ülkemiz temsili bir hükümet organının oluşturulması için yeni, daha adil ve rekabetçi sisteme geçiş süreci başladı”” dedi. 

Tokayev, milletvekilerinin yüzde 70’inin parti listelerinden, yüzde 30’unun tek üyeli seçim bölgelerinden seçileceğini söylemişti. Ayrıca, meclis ve yerel meclisi oluşturmak için başvurulan bu yeni modelin, seçmenlerin çıkarlarını hem ulusal hem de bölgesel düzeyde koruyacağını sözlerine deyinmişti.

19 Mart seçiminde farklılıklar

Tokayev’in, 19 Ocak’ta Meclis’i feshetmesi ve erken seçim kararnamesini imzalamasıyla beraber geçen yıl haziranda gerçekleştirilen Anayasa referandumuyla bu yılki meclis seçiminde bazı değişiklikler uygulanacak.

Değişikliklere göre, 98 koltuktan oluşan Kazakistan Meclisi’ne girecek milletvekillerinin yüzde 70’i siyasi partilerden, yüzde 30’u ise tek vekilli bölgelerden seçilecek.

2021’de ve daha öncesinde sadeve siyasi partilerin listesine göre aday olunurken, bu yıldan itibaren sivil toplum kuruluşları tarafından ve kendi kendini aday gösterme yoluyla da aday olunabildi.

Siyasi partilerin Meclis’e girmeleri için geçmesi gereken baraj yüzde 7’den yüzde 5’e düşürüldü. Oy pusulalarında adayların yanı sıra ilk kez “herkese karşı” seçeneği de yer alacak.

​​Yurtdışında yaşayan Kazakistan vatandaşlarıda oy kullanabilecek

Oy kullanma hakkına sahip olan, ilgili yabancı ülkede yaşayan veya kişisel, resmi, eğitim, iş ve turistik amaçlarla seyahat eden Kazakistan vatandaşları, oylamaya katılmak için sandık merkezinin kurulu olduğu Kazakistan’ın diplomatik veya konsolosluk temsilciliğine başvurarak oy kullanabilecek.