Libya’ya ambargoyu bozan Kazakistan, Türkiye ve Ürdünlü şirketlere yaptırım

Avrupa Birliği (AB) dışişleri bakanlarının, Libya’ya yönelik silah ambargosunu deldikleri gerekçesiyle Türk, Ürdünlü ve Kazak birer şirket ile iki Libya vatandaşına yaptırım uygulama kararı aldığı bildirildi. AB’nin Türkiye’ye Doğu Akdeniz’deki doğalgaz arama faaliyetleri nedeniyle yaptırım uygulanmasını isteyen Kıbrıs Cumhuriyeti’nin vetosu nedeniyle Belarus’a ise yaptırım kararı çıkmadı.

24-25 Eylül’deki AB liderler zirvesi öncesinde bugün AB dışişleri bakanları Brüksel’de bir araya geldi. 

Toplantıda AB dışişleri bakanlarının, Libya’ya yönelik silah ambargosunu deldikleri gerekçesiyle Türk, Ürdünlü ve Kazak birer şirket ile iki Libya vatandaşına yaptırım uygulama kararı aldığı bildirildi. Söz konusu şirketler havacılık ve denizcilik sektörlerinden.

AB, Samsun merkezli Avrasya Shipping şirketinin “‘Çirkin’ isimli gemisi aracılığıyla silah ambargosunu deldiğini” açıkladı.

AB’den yapılan resmi açıklamada, “Özellikle Çirkin gemisi 2020 Mayıs ve Haziran aylarında Libya’ya askeri malzeme taşımakla ilişkilendirildi” denildi.

Avrasya Shipping şirketinden henüz bir açıklama yapılmadı.

Diğer yaptırım uygulanan iki şirketin Kazakistan merkezli Sigma Havayolları ve Ürdün merkezli Med Wave Shipping isimli denizcilik şirketi olduğu bildiriliyor.

Fransız haber ajansı AFP, alınan yaptırım kararıyla birlikte şirketlerin AB’deki varlıklarının dondurulacağını, AB finansal piyasalarına erişimlerinin engelleneceğini ve AB içindeki şirketlerle ticaret yapmalarına izin verilmeyeceğini aktarıyor.

Birleşmiş Milletler, 2011’de Muammer Kaddafi’nin devrilmesinden beri çatışmaların yaşandığı Libya’ya yönelik bir silah ambargosu kararı almıştı.

Avrupa Birliği de Akdeniz’deki donanmasıyla bu ambargoyu denetliyor.

AFP’nin aktardığına göre AB, ambargoyu delenlere dair istihbarat da topluyor ve bugün karar verilen ceza, AB’nin Libya’ya dair verdiği ilk yaptırım kararı oldu.

Ajansa göre bu karar, Doğu Akdeniz’deki gelişmeler nedeniyle halihazırda gergin olan AB-Türkiye ilişkilerini daha da germe riski taşıyor.

Belarus’a yaptırım kararı çıkmadı

AB dışişleri bakanlarının toplantısından devlet başkanlığı seçim sonuçları tartışılan Belarus’a ise Kıbrıs Cumhuriyeti’nin vetosu nedeniyle yaptırım kararı çıkmadı.

AB, 40 Belaruslu yetkiliye 9 Ağustos’taki devlet başkanlığı seçiminde usulsüzlük yaptıkları ve seçimlerden sonra düzenlenen protestolarda göstericilere aşırı güç kullanıldığı gerekçesiyle yaptırım uygulamaya hazırlanıyordu.

AB’nin Doğu Akdeniz’de doğalgaz yatakları arama çalışmaları yüzünden Türkiye’ye yaptırım kararı almaması halinde Kıbrıs Cumhuriyeti’nin, Belarus’a uygulanması planlanan yaptırımları bloke edeceği bildirilmişti. 

AB, yaptırımları hayata geçirebilmek için tüm üye ülkelerin onayına ihtiyaç duyuyor.

AB Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Josep Borrell toplantının ardından yaptığı açıklamada, ortak karara varılamamasını “yüksek gerilimli siyasi bir sorun” olarak tanımladı ve 24-25 Eylül’deki AB liderler zirvesinde konunun yeniden görüşüleceğini söyledi.

Belaruslu yetkililere yaptırım kararı bir aydır gündemdeydi.

Belarus’ta ülkeyi 26 yıldır yöneten Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko’nun oyların yüzde 80’ini alarak seçimleri yeniden kazandığı açıklanmıştı, muhalefet ise seçimlerde hile yapıldığını savunuyor ve iktidarın kendilerine devredilmesini istiyordu.

Haftalardır süren protestolarda binlerce kişi gözaltına alındı, iktidarın muhalefete devredilmesi amacıyla kurulan Koordinasyon Konseyi’nden cezaevinde ya da yurt dışına olmayan sadece bir kişi kaldı.

BM önceden uyarmıştı

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) Libya Yaptırım Komitesi, Dubai merkezli iki şirketin, Libya’nın doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter’in Trablus’u ele geçirmesine destek olmak için ülkeye kısa süreliğine Batılı paralı askerler gönderdiğini bildirdi.

ABD merkezli yayın organı Bloomberg’in Mayıs 2020’de ulaştığı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) Libya Yaptırım Komitesi gizli raporunda, yabancı paralı askerlerin Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki (BAE) serbest bölgelerde kayıtlı ”Lancaster 6 DMCC” ve ”Opus Capital Asset Limited FZE” şirketleriyle bağlantılı oldukları belirtildi.

Raporun içeriği hakkında konuşan ve isminin açıklanmasını istemeyen iki diplomat ”Opus” ve ”Lancaster 6” şirketlerinin Hafter güçlerini helikopter, insansız hava aracı ve siber yollarla desteklediğini söyledi.

Diplomatlar, raporda bahsedilen Batılı paralı askerlerin, BM tarafından tanınan, ”Türkiye’nin destek verdiği Libya hükümetine silah sevkiyatını sofistike operasyonla helikopter ve botlarla durdurmayı vadettiklerini” belirtti. Libya’ya 6 eski askeri helikopter gönderildiği ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin Hafter’e gizli hava köprüsü yoluyla silah temin ettiği bildirilen raporda, ocak ayı başlarında silah taşındığı iddiaları üzerine BM uzmanlarının en az 37 uçuşa dair soruşturma yürüttüğü bilgisi paylaşıldı.

Diplomatlar, söz konusu uçuşların askeri teçhizatın teslimatını gizlemek için BAE, Kazakistan ve İngiliz Virgin Adaları’na kayıtlı karmaşık şirket ağı tarafından gerçekleştirildiğini ifade etti.

Avrupa Birliği’nin Akdeniz’deki deniz gücü Libya’ya giden bir tankeri jet yakıtı taşıdığı gerekçesiyle geçen hafta durdurduğunu açıklamıştı.(BBC)