Astana neden Suriye görüşmelerine ev sahipliği yapıyor?
Benzer Konular
Kazakistan’ın başkenti Astana, Suriye rejimiyle sahadaki silahlı muhalefeti buluşturacak toplantıya ev sahipliği yapıyor. Astana’nın böyle bir toplantıya evsahipliği yapması için önemli nedenleri var. Kazakistan, hem Suriye’deki krize doğrudan müdâhil olan Rusya, İran ve Türkiye ile iyi ilişkilere sahip, hem de dünyada kendisini “tarafsız bir arabulucu” olarak konumlandırarak etki alanını genişletmek istiyor.
Çok yönlü ilişkiler kurmayı bağımsızlığını koruyabilmek için temel politika olarak benimseyen Kazakistan’ın, Suriye’de iç savaşı sona erdirmeyi amaçlayan, rejimle sahadaki silahlı muhalefeti aynı masada buluşturacak toplantıya ev sahipliği yapacak. Suriye sorunu için daha önce de devreye girmeye çalışan Kazakistan’ın rejim ve muhalifler arasında yapılacak toplantının ev sahibi olarak seçilmesinin birçok nedeni var.
Kendisini uluslararası sorunlarda uzlaştırıcı ülke olarak konumlandıran Kazak lider Nazarbayev, ülkesinin etki alanını da genişletmek istiyor. Suriye krizine doğrudan müdahil olan Ankara, Moskova ve Tahran ile de ikili ilişkileri iyi olan Kazakistan’ın bir endişesi de, kendi ülkesi içinde yükselen radikal akımlar.
Kazakistan’ın İran, Türkiye ve Rusya ile iyi ilişkileri var
Kazakistan ekonomik ve siyasi olarak Rusya ile iç içe girmiş ilişkilere sahip olsa da, kendisi üzerindeki Rus etkisini bölgesel ve küresel diğer ülkelerle iyi ilişkiler kurarak ve uluslararası platformlarda güç kazanarak dengelemek istiyor.
Astana ve Tahran ilişkileri de, hem ekonomik hem siyasi anlamda hızla gelişiyor. İki ülke arasındaki ticaret hacmi 1 milyar dolar civarında.
Kazak-Türk ilişkileri de, Kazakistan’ın bağımsızlığını elde etmesinden bu yana iyi bir seyir izledi. Kazak lider Nursultan Nazarbayev, 15 Temmuz darbe girişiminden sonra Türkiye’yi ziyaret eden ilk devlet başkanı olmuştu.
Nazarbayev, Türkiye-Rusya krizinde arabulucuydu
24 Kasım 2015’te Suriye sınırından Türkiye hava sahasını ihlâl eden Rus SU-24 savaş uçağının düşürülmesi ve bir Rus pilotun hayatını kaybetmesi ile başlayan Ankara-Moskova arasındaki krizin çözülmesinde Kazakistan lideri Nursultan Nazarbayev arabuluculuk yaptı. Uçağın düşürülmesinin ardından devreye giren Nazarbayev, hem Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı, hem de Rusya Devlet Başkanı Putin’i ilişkilerin düzelmesi için ikna etti. Erdoğan’ın krizi bitiren ve uçağın düşürülmesiyle ilgili üzüntülerini ifade eden mektubun Putin’e ulaştırılması için de Nazarbayev yoğun çaba harcadı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye-Rusya krizinin çözülmesinde Kazakistan’ın hatırının unutulmasının mümkün olmadığını söyledi.
Kazakistan dünyada da kendisini arabulucu olarak konumlandırmak istiyor
Türkiye ve Rusya arasındaki krizin bitirilmesi, Kazak lider Nazarbayev’in yürüttüğü tek arabuluculuk girişimi değil. Nazarbayev, Ukrayna ve Rusya arasındaki krizde de uzlaştırıcı rolü üstlendi. 2013’te de İran ile BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ve Almanya’nın katıldığı müzakerelere ev sahipliği yaptı.
İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif, bu konuda Kazakistan’ın katkısının unutulmaz olduğunu söyledi.
2017-2018 yılları için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi geçici üyeliği de yapacak olan Kazakistan, bu koltuğa aday olurken kendisini, “Herhangi bir küresel güçten ya da politikadan bağımsız hareket eden dürüst ve tarafsız bir arabulucu” olarak tanımlamıştı. Nazarbayev, kendisini ve ülkesini bu şekilde konumlandırarak, çok önem verdiği ulusal bağımsızlığa katkı yapacağını düşünüyor.
Kazakistan, Suriye sorununa uzak değil
Etki alanını genişletmek isteyen Kazakistan, Ortadoğu’da Suriye’yi kilit önemde görüyor. Daha 2007’de, Suriye’deki enerji sektörüne yatırım yapmak için girişimlerde bulunan Kazakistan, iç savaşın çıkması yüzünden bu projelerini askıya almak zorunda kaldı. Suriye sorunu çıktığında da rejimle ilişkilerini bitirmedi. Suriye iç savaşının başından beri sorunla ilgileniyor. Sorunun yalnızca siyasi görüşmelerle çözülebileceğini vurguluyor.
Kazakistan, 2011 yılında Suriye ayaklanmasının hemen sonrasında, önemli bir kuruluş olarak gördüğü İslâm İşbirliği Teşkilatı’nın sorununun çözümünde devreye girmesini istemişti. 2015’te de Suriye sorunun önemli aktörlerinden Katar’ı ziyaret eden Kazakistan Dışişleri Bakanı Yerlan İdrisov, Al Jazeera için kaleme aldığı yazıda sorunun çözümünde rol almaya hazır olduğunu vurgulamış, bu amaçla Körfez ülkeleriyle işbirliğine hazır olduğunu belirtmişti. Kazakistan, 2015’te de, Suriyeli muhalifleri bir araya getirmeye çalışmış, bu amaçla düzenlenen toplantıya, çoğu Suriye’de yaşamaya devam eden 30’a yakın muhalif katılmıştı. Bu toplantının sonuç bildirgesinde, Suriye’nin toprak bütünlüğüne kuvvetli vurgu yapılmış ve ülkedeki bütün yabancı savaşçıların çekilmesi çağrısında bulunulmuştu.
Kazakistan kendi ülkesindeki radikallerden endişe ediyor
Kazakistan da, diğer Orta Asya ülkeleri gibi, radikal örgütlerin yükselişinden ve yaygınlaşmasından endişe ediyor. Suriye iç savaşıyla artan bu endişeden Kazakistan da payını alıyor ve IŞİD’i ulusal güvenliğine bir tehdit olarak görüyor.
Her ne kadar Kazakistan’da terör saldırıları sık olmasa da, ülke 2011’de ilk kez bir intihar saldırısına sahne oldu. Kazakistan’ın Aktöbe eyaletinde de 2016 Mayıs ayı içinde güvenlik güçleriyle, bir grup silahlı saldırgan arasında çeşitli yerlerde çatışmalar çıktı, saldırganlar da dâhil en az 18 kişi öldü. Kazak yetkililere göre saldırganlar, “Geleneksel olmayan dini hareketlere” mensuptu ve saldırı emrini Suriye’den almışlardı. Kazakistan Ulusal Güvenlik Komitesi’nin 2014’te açıkladığı verilere göre, en az 300 Kazakistan vatandaşı IŞİD’e katıldı. (Ayşe Karabat)
Bu Kategorinin Diğer içerikleri
