Osmanlı’nın Fransa’ya hediyesi Azize Anne Kilisesi’nin hikayesi
Macron’un, önünde İsrailli polisle tartıştığı Osmanlı hediyesi Azize Anne Kilisesi’nin hikayesi
Doğu Kudüs’teki Azize Anne Kilisesi, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Doğu Kudüs ziyaretinde İsrail polisiyle tartışması sonrası tekrar gündeme geldi. 1996’da dönemin Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac da aynı noktada güvenlik güçlerini eleştirmişti.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde Fransa’ya hediye edilen Azize Anne Kilisesi’nin hikayesi nedir? Fransa neden bu kiliseyi kendi toprağı olarak görüyor? Bir dönem medreseye de dönüştürülen 12. yüzyıl kilisesinin bugünkü statüsü ne?
‘Kudüs Kraliçesi’ Melisende zamanında inşa edildi
Azize Anne Kilisesi (Sainte-Anne de Jerusalem) eski Kudüs’ü çevreleyen ve Osmanlı döneminde yaptırılan 7 şehir girişinden biri olan Aslanlı Kapısı’nın yakınında Müslüman mahallesinde yer alıyor.
Burası aynı zamanda Hz. İsa’nın çarmıha gerilmeden önce çıktığı yolun başlangıcı olduğuna inanılan “Via Dolorosa” yakınında bulunuyor.
Kilise 1131-1138 yılları arasında II. Baudouin ile Melitene hükümdarının kızı Ermeni Prensesi Morfiya çiftinin en büyük kızı ‘Kudüs Kraliçesi’ Melisende döneminde inşa edildi.
Kilise, Bizans bazilikasının kalıntılarının yakınında, Haçlıların İsa’nın annesi Meryem Ana’nın çocukluk evi olduğuna inandıkları bir mağara alanı üzerine yapıldı.
Selahaddin Eyyübi döneminde medreseye dönüştürüldü
Diğer birçok Haçlı kilisesinin aksine, Selahaddin Eyyübi tarafından 1187’de Kudüs’ün ele geçirilmesinden sonra Azize Anne Kilisesi’ne dokunulmadı.
Selahaddin Eyyüb, 1192’de burayı medreseye çevirdi. 15. yüzyılda en prestijli okullardan biri olarak kabul edilen kurum, aralarında Kudüs kadısı ve tarihçi Mujir al-Din’in (1456–1522) de olduğu çok sayıda kişiyi yetişti.
Osmanlı döneminde Hristiyan hacılar giriş ücreti karşılığında buradaki bir noktaya girebiliyordu.
1856’da Osmanlı İmparatorluğu Padişahı I. Abdülmecid tarafından Fransa’nın Kırım savaşındaki desteği nedeniyle İmparator III. Napolyon’a hediye edildi. Belli dönemler restore edilen kilisenin büyük bölümü orijinal yapısını koruyor.
1882-1946 yılları arasında Yunan-Katolik rahiplerin seminer merkezi olarak kullanıldı.
1967’de İsrail’in Filistinlilerin yaşadığı Doğu Kudüs’ü işgalinden sonra bu kilise de İsrail idaresindeki bölgede kaldı.
Fransa’nın Kudüs’te kendi toprağı olarak gördüğü yerler
Azize Anne Kilisesi’nin statüsü konusunda tartışmalar günümüzde de devam ediyor.
Fransa, Doğu Kudüs’ün işgalini tanımadıkları için Azize Anne kilisesinin kendi toprağı olduğunu savunuyor.
1948’de imzalanan Fischer-Chauvel Anlaşması, bağımsızlığını bu tarihte ilan eden İsrail’deki Fransız kurumlarının statüsünü belirliyor. Ancak Fransa’daki İsrailli diplomat Maurice Fischer’in imza attığı anlaşma metni İsrail yönetimi tarafından onaylanmadı.
Fransa, Kudüs’te 4 noktayı kendi toprağı olarak görüyor. Onlar, Pater Noster Kilisesi, Abu Ghosh Diriliş Manastırı, Kral Mezarları ve Azize Anne Kilisesi.