Donbas: Rusya, Ukrayna’nın doğusunu neden kuşatıyor? Ukrayna ne kadar dayanabilir? 

Rusya, başkent Kiev’den güçlerini çektikten sonra askeri operasyonlarının ağırlığını ülkenin doğusuna kaydırdı. Ukrayna’yı işgal eden Rus birliklerinin büyük bir kısmı Donbas bölgesini ele geçirmek için çalışıyor.

Peki, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Ukrayna’nın eski sanayisinin kalbini neden ele geçirmek istiyor ve bu gerçekten mümkün mü?

Ukrayna ordusunun en deneyimli askerleri doğuda

Rus yanlısı ayrılıkçılarla 8 yıldır süren savaş yüzünden Ukrayna ordusunun en eğitimli askerleri ülkenin doğusunda konuşlanmış durumda.

Bu askerler çok kayıp verse de, Rus birlikleri için hala önemli ve ciddi bir tehdit oluşturuyor.

Rus birlikleri ülkenin doğusunda insani felakete neden olsalar bile bu bölgenin önemli liman kenti Mariupol’da kontrolü tam olarak ele geçiremedi.blob:https://www.kazakistan.kz/e2d384c0-5daf-4b60-9edf-023620b71fdc

Ukrayna için Donbas’ın önemi ne?

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Donbas’tan bahsederken, gerçekte güneyde Mariupol’un dışından ülkenin kuzey sınırına kadar uzanan iki büyük doğu bölgesinin, Luhansk ve Donetsk’in tamamını kastediyor.

Rusça konuşan Ukraynalılar Rus yanlısı mı?

İngiltere’deki Kraliyet Enstitüsü araştırmacılarından Sam Cranny-Evans, BBC’ye yaptığı açıklamada, Rusya’nın, “Ukrayna’nın Rusça konuşan kısmının, Kiev tarafından değil Moskova tarafından kontrol edilmeli” yolundaki iddialarını gündeme getirerek, bu bölgelerin genel olarak Rusça konuşmasına rağmen artık iddia edildiği gibi hepsinin Rusya yanlısı olmadığı görüşünü dile getirdi.

Savunma uzmanı Konrad Muzyka ise Mariupol’un savaş öncesi Ukrayna’daki en Rus yanlısı şehirlerden biri olmasına rağmen şu anda yine aynı şekilde değerlendirme yapmanın doğru olmadığını savundu.

Rusya, savaşın başlamasından bir ay sonra Luhansk’ın yüzde 93, Donets’in yüzde 54’ünü kontrol ettiği iddiasını gündeme getirdi.

Şu anda bütün Donbas bölgesini kontrol etme planından uzakta olan Putin, daha sonra başardığını dillendirse bile büyük bir bölge olduğu için burada hakimiyeti tam olarak sağlaması oldukça zor görülüyor.

Putin, işgalin başında “Ukraynalıların Rusça konuşanlara yönelik soykırım işlediği” gerekçesiyle Moskova’nın Donbas’ı kontrol etmek istediği iddia etti.

İşgal başladığında bölgenin üçte ikisi Ukrayna’nın kontrolünde diğer bölümünü Rusya yanlısı ayrılıkçıların yönetimindeydi.

İşgalin hemen başında Putin, doğudaki iki bölgenin de bağımsızlığını tanıdı.

Eğer iki bölge Ruslar tarafından tamamen kontrol altına alınırsa Putin bu savaştan kazançlı çıkan taraf olacak ve bir sonraki adım olarak Kırım’da yapıldığı gibi Donbas’ın Rusya’ya ilhakı gerçekleşecek.

Rusya,1945 yılında Nazi Almanya’sını yendiği gün olarak kutlanan 9 Mayıs’a kadar bölgenin tamamen kontrolünü sağlamayı hedefliyor.

Rusya’nın Luhansk kentinde desteklediği ‘kukla’ lider, bölge savaştan tamamen harap olmasına rağmen şimdiden gelecekte bir referandum yapılacağını ilan etti.

Putin’in gerçek stratejisi ne?

Ukrayna ordusuna göre, Putin sadece Donbas değil, Kırım’ın kuzey ve batısında yer alan ülkenin güney bölgesi Kherson’u da işgal etmek istiyor.

Putin, bu sayede Rusya’ya karadan güney sahiline bir köprü kurulmasını ve Kırım’a giden su kaynaklarını kontrol etmeyi hedefliyor.

Şu anda Donetsk ve Luhansk’taki kilit bölgeler Ukraynalıların elinde olduğu için Rus birlikleri doğuda Ukrayna ordusunu her bir yönden kuşatmış durumda.

Londra’daki Kings College Üniversitesi’nde güvenlik ve çatışma konularında dersler veren Profesör Tracey German, bölgenin çok büyük olduğuna dikkati çekerek, burada tam kontrolü sağlamanın oldukça zor ve karmaşık olduğunu ifade etti.

Ruslar, şu ana kadar Moskova’nın güneyindeki Ukrayna’nın ikinci büyük kenti Harkiv’i ele geçiremedi, ancak daha ileride stratejik öneme sahip ve ayrılıkçıların kontrol ettiği bölgeye kara yolu olan Izyum kasabasını işgal etti.

Profesör German, Rusların bu bölgedeki stratejisiyle ilgili şu görüşleri dile getirdi: “İzyum’da yaptıklarına bakarsanız, karayollarının ana hatlarını takip ediyorlar. Silah ve mühimmatlarının çoğunu karayolu ve demiryolu ile taşıdıkları düşünülürse bu oldukça mantıklı gözüküyor.”

Rus yanlısı ayrılıkçıların ilk kez Donbas’ın büyük bir bölümünü ele geçirmesinden bu yana, şu anda Moskova’nın hedefi olan kasabalar yıllardır savaşla iç içe yaşıyor.

“M03” yolundaki bir sonraki büyük hedef, 2014 yılında Rusya yanlısı ayrılıkçı güçler tarafından ele geçirilen ancak daha sonra geri alınan 125 bin nüfusa sahip Slovyansk kenti.

Bunun dışında Ruslar için hemen güneydeki Kramatorsk’u ele geçirmek yine önemli bir hedef olarak gözüküyor.

Slovyansk kentinin direnişi neden önemli?

ABD’deki Savaş Araştırmaları Ensitüsü’ne (ISW) göre, Ukrayna Slovyansk’ı elinde tutarsa, Rusya’nın her iki bölgeyi de ele geçirme girişimi büyük bir ihtimalle başarısız olacak.

Rus kuvvetleri, kuzey ve doğudan ilerlerken Luhansk’ta Ukrayna kontrolündeki bir dizi kasabaya saldırdı. Severodonetsk’in kuzey batısındaki Kremenna’yı ele geçirdi ve Rubizhne, Popasna ve Lysychansk gibi şehirleri bombaladı.

ISW uzmanları, bu kasabaların önemli olduğunu belirterek, onları kontrol etmenin Rusya’nın batıya doğru ilerlemesini ve İzyum’un güneydoğusuna doğru ilerleyen Rus güçleriyle bağlantı kurmasını sağlayacağı görüşünü dile getiriyor.

Bu nedenle Ukrayna ordusu karşı saldırılarını İzyum’un dışındaki o bölgede yoğunlaştırıyor.

Demiryollarını kontrol etmek neden önemli?

Rusların karayoluyla ikmal hatlarını kontrol etmesi ve Ukrayna’nın batıdan demiryolu yollarına erişimini engellemesi gerekiyor.

Demiryolu, Ukraynalı askerler ve ağır silahlar için en etkili ulaşım aracı olarak ortaya çıkarken, yine sivillerin bölgeden kaçmak için en hızlı yol olarak görülüyor. Demiryolu ağının bazı bölümlerinin kontrol edilmesi, Rus kuvvetlerinin birliklerini ve mühimmatını sevk etmesine de olanak sağlayabilir.

Ukraynalı bölgesel askeri yönetim komutanı Serhiy Haidai, Rusya’nın hedefinin Putin’in Luhansk’ın batı bölgesindeki sınırlarına ulaşma hedefine ulaşmak için önlerine çıkan her şeyi yok etmek olduğu görüşünde.

Kuzeyde İzyum’a, güneyde Mariupol ve Melitopol’a tren hatları son dönemde çalışmıyor. Slovyansk’tan servisler kesildi ve trenlere binmek için bekleyen 57 kişinin roket saldırısında ölmesinden bu yana yakındaki Kramatorsk merkezinden hiçbir tren sefere çıkamadı.

Ukrayna güçleri dayanabilir mi?

Savaşın başlangıcında, Ukrayna’nın doğusundaki Ortak Kuvvetler Harekatı’nı (JFO) oluşturan 10 tugay, Ukrayna’nın sahip olduğu en donanımlı ve en iyi eğitimli askerler olarak görülüyordu

İngiltere’deki Kraliyet Enstitüsü araştırmacılarından Sam Cranny-Evans, gönüllülerle birlikte bu birliklerin sayısında artış olabileceğini belirtirken, “Biz Ukraynalı askerlerin tam olarak buradaki gücünü bilemiyoruz.” dedi.

Konrad Muzyka ise Ukrayna birliklerinin büyük muharebelerden kaçarak, asimetrik taktikler izleyerek, mümkün olduğunca Ruslara büyük kayıplar vermeyi hedeflediklerini bildirdi.

ABD’li yetkililer, Rusya’nın şu anda doğuda 76 tabur taktik grubuna sahip olduğunu ve son günlerde bölgeye 11 tabur daha sevk edildiğini belirterek sınırın kuzeyinde ise daha fazlasının konuşlandığını belirtiyor. Yine aynı yetkililer tahminine göre bölgedeki her tabur 700 ila 900 askerden oluşuyor.

Yeni takviyelere rağmen, Rus kuvvetlerinin herhangi bir saldırı gerçekleştireceğine dair yaygın bir şüphe var.

ISW yetkilileri, Ukrayna’nın mevzilerini aşındırabileceklerine, ancak bunun büyük bir olasılıkla yüksek maliyete yol açabileceğini belirtirken, Ukraynalı askeri uzmanlar, Rusya’nın tabur gruplarının çoğunun kötü durumda olduğunu savunuyor.

Ukrayna tarafı, Rus kuvvetlerinin yedi haftalık çatışmadan sonra zaten yüksek kayıplar verdiğini ve morallerin düşük olduğu düşünüyor.

Luhansk’ta ayrılık yanlıları ne düşünüyor?

Rusya yanlısı ayrılıkçıların sorumluları, Ukrayna güçlerini konut binalarını bombalamak ve sivilleri öldürmekle suçluyor. Ancak bölgelerden gelen haberler, Rus destekli ayrılıkçıların kontrolü altındaki bölgede hayatın daha sakin olduğu yolunda.

Donetsk eyaletindeki yetkililer, şubat ortasından bu yana 72 sivilin öldüğünü açıkladı. Bununla birlikte Rusya’nın Ukrayna kontrolündeki topraklara düzenlediği saldırılarda çok daha fazla sivilin öldüğü biliniyor.(Euronews)