Tacikistan’dan İran’a ‘Terör ve Suikast Finansmanı’ suçlaması
Dün Tacikistan’ın merkez televizyon kanalında 1990’lı yıllardaki ülkenin durumunu anlatan 45 dakikalık belgesel film yayınlandı. Tacikistan İçişleri Bakanlığı’nın desteğiyle çekilen belgesel filmde İran, 90’lı yıllarda ünlü Tacik siyasilerinin öldürülmesine finansman sağlamakla suçlandı. Ayrıca, iç savaş döneminde teröristlere İran’ın finansman destek verdiği de iddia edildi.
Özgür Avrupa Radyosu (Radio Free Europe/Radio Liberty, RFE/RL) Orta Asya Bürosu’nun Tacikistan İçişleri Bakanlığı’nın desteğiyle yapılan belgesel filme dayandırdığı haberde, Tacikistan’ın o dönemki savunma bakan yardımcısı Abduhalim Nazarzada’nın talimatı ve Tehran’ın finansman desteğiyle 90’lı yılların ortalarında ülkenin ünlü siyasileri, bilim adamları ve gazetecileri suikast sonucu öldürüldüğü duyuruldu.
Belgeselin, Abduhalim Nazarzada’nın tutuklanan 3 destekçisinin ifadelerinden yola çıkarak çekildiği ifade edildi. Filmde Tagoymurad Aşrapov, Abdukadir Abdullayev ve Saymuhriddin Kudratov adlı sanıkların, 90’lı yıllarda İran’ın Kum, Gürgan, Meşhed ve Tahran gibi şehirlerinde bulunan eğitim üslerinde özel eğitim aldıklarını itiraf ettiği gösterildi. Ayrıca, sanıklara İran pasaportu verildiği de belirtildi.
Sanıkların dönemin savunma bakan yardımcısı Abduhalim Nazarov’un talimatıyla ülkenin ünlü siyasilerini öldürdüğü kaydedilirken, suikast sonucu ölenler arasında eski meclis başkanı Safarali Kenjayev, ünlü gazeteci ve siyasetçi Otahon Latifi, bilinen bilim adamları Muhammad Osimi, Yusuf İskhaki, Minhodj Gulyamov, ünlü yazar Saif Rahim Afardi, ülkenin eski müftüsü eski Fathullohon, politikacı Karim Yuldoshev ve Tacikistan’daki Rus askeri üssünün 20’ye yakın subayının ismimleri söylendi.
Sanıklardan Ali kod isimli Tagoymurad Aşrapov’un 1995 yılında İran’ın Kum ve Gürgan şehirlerinde eğitim almaya gittiği ve iki yıl sonra Tacikistan’ın ünlü siyasilerini ortadan kaldırmak için ülkesine geri döndüğü ifade edildi. Safarali Kenjayev’in cinayetinden sonra Abduhalim Nazarzada’nın sanıklara ikişer bin dolar vererek, halkın iktidara karşı çıkması için toplumda gerilimi artırma yönünde talimatlar verdiği bildirildi.
Filmde yalnız, sanıkların ne zaman sorguya çekildiklerine dair bir bilgi verilmedi.
30 Mart 1999’da öldürülen meclis başkanı Safarali Kenjayev’in cinayeti, faili meçhul dosyalardan biri olarak biliniyordu. Filmde cinayeti işleyen sanıklardan Rustami Noraki kod isimli Abdukadir Abdullayev’in, İran’da hangi şartlarda suikastçi eğitimini aldığını anlatılırken, Abdullayev’in Hakim adlı arkadaşının da eğitim kampından bombalama uzmanı olarak çıktığı ifade edildi.
Filmde ayrıca, sanıkların İslami Kalkınma Partisi’ne üye oldukları için pişman oldukları ve o zaman bu terör örgütünün İran’dan finansman desteği aldığını bilmedikleri iddia edildi.
-Duşanbe, Nazarzada’nın üyesi olduğu partiyi kapatmıştı
2015 yılının sonbaharında ülkede isyan oluşturarak devrim yapmaya teşebbüs eden Abduhalim Nazarzada ve partisi (İslami Kalkınma Partisi) darbe girişimi karışmakla suçlanmıştı. Tacikistan Yargıtayı ise, İslami Kalkınma Partisi’ni terör örgütü ilan ederek, partinin faaliyetlerini yasaklamıştı. Dün yayınlanan belgeselde “İran yandaşı” olarak tanıtılan Muhiddin Kabiri, devrim teşebbüsünün muhalefet partisini kapatmak için Tacik iktidarı tarafından icat edildiğini defalarca ifade etmişti.
-İran-Tacikistan gerginliği, Babek Zencani’nin gözaltına alınmasıyla başladı
İran’a yönelik ‘Terör ve Suikast Finansmanı’ suçlaması yapılan film, Tacikistan-İran ilişkilerinin en zor günlerinde gösterildi.
Türkiye’de Reza Zarrab ile bağlantılarıyla tanınan işadamı Babek Zencani’nin 2013 yılında gözaltına alınmasından sonra Tacik-İran ilişkileri gün geçtikçe kötüye gidiyor. Zencani, Tacikistan’da ülke ekonomisine 2 milyar dolar yatırım yapan birisi olarak biliniyor. İdam cezasına kestirilen Zencani’nin dosyası, işadamının İran hazinesine ait paralarla Tacikistan Merkez Bankası’na birtakım ödemeler gerçekleştirdiğini gösteren bir mektup üzerinde kurulmuştu. Tacikistan Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamada ise, mektubun sahte olduğu bildirilmişti. Tahran buna rağmen, Zencani’nin İran Hükümeti adına sattığı petrol karşılığında aldığı 2.8 milyar doları Tacikistan’ın banka sistemi üzerinden zimmetine geçirdiğini iddia etmişti.
2015 yılının sonunda İslami Kalkınma Partisi’nin başkanı Muhidddin Kabiri’nin Tahran’da düzenlenen “İslam birliği” konferansına katılmasından sonra ise, iki ülke arasında ipler iyice gerilmişti. Duşanbe, aradan çok vakit geçmeden İran vatandaşlarına vize vermeyi durdurmuş, ülkedeki tüm İranlı şirketleri kapatmış ve İran mallarının ülkeye girişini yasaklamıştı.