Türk Dünyası’nı sevindiren keşif
Benzer Konular
Uluslararası Türk Akademisi ve Moğol Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü tarafından Arkhangai bölgesi Nomgon Ovası’nda ortaklaşa yürütülen bilimsel arkeolojik kazılar sonucunda, İlteriş Kağan’a adanmış külliyeyi ortaya çıkardı.
Uluslararası Türk Akademisi ve Moğol Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü tarafından ortaklaşa yürütülen bilimsel arkeolojik keşif gezisinin sonuçlarına ilişkin Ulan Batur’da düzenlenen basın toplantısında Türk Akademisi Başkanı Darhan Kıdırali ortaya çıkarılan külliye hakkında açıklamalarda bulundu.
Toplam alanı yaklaşık 2034 metre kare olan ve batıdan doğuya doğru oval bir biçimde yer alan külliye, etrafına hendek kazılmış ve buradan toprak yığılarak bir kale inşa edilmiştir.
Külliyenin batı tarafında, alanın ortasına delikli taştan bir küp (sunak), taştan insan figürleri, iki yavrusu olan aslan heykeli ve iki koyun heykeli bulunmaktadır. Külliyenin kapısından doğuya doğru 51 adet balbal taşı yan yana sırayla yerleştirilmiş,bunların arasında beş balbal taşından Aşina ailesine ait “dağ keçisi” sembolü tespit edilmiştir.
Ayrıca külliye içinde bir ibadet yerinin olduğunu kanıtlayan tuğla kalıntıları ve patika üzerine serilen kil kaplama bulunmuştur.
Türk adının geçtiği en eski yazılı anıtı
İbadet yerinin önünde yazıtın üst kısmı ve kaplumbağa şeklindeki temeli keşfedilmiştir. Bulunan değerli eserin iki yüzünde 12 satırlık eski Türk yazısı, üçüncü yüzünde ise eski Soğd yazısı bulunmaktadır. Keşfe katılan bilim adamları, anıtın metninden “Tanrı”, “Türk”, “Kutluk”, “Tümen” gibi bir dizi kelime tespit etmişlerdir. Anıt metninden elde edilen bilgilere dayanarak, Nomgon külliyesinin Göktürk Kağanlığını yeniden canlandıran Kültegin ve Bilge Kağan’ın babası İlteriş Kutluk Kağan’a ithaf edildiği sonucuna varılmıştır. Ayrıca bu külliye, “Türk” adının ilk kez geçtiği Göktürk döneminin en eski yazılı anıtı olarak kabul edilmektedir.
Genel olarak Nomgon külliyesi, tüm özellikleriyle Bilge Kağan ve Kültegin külliyelerine benzer. Nomgon yazılı anıtın üst tarafında, vücudu ejderha şeklinde iki kurt başı kazınmıştır. Taspar Kağan, Bilge, Kültegin ve diğer anıtların tepesine de bu tür Kağanlık simgeleri olan ejderha biçimli, kurt başlı bir şeklin çizildiği bilinmektedir. Nomgon anıtı, Orhun anıtları gibi Göktürk devleti için önemli bir anıt olduğu anlaşılmaktadır.
Kazılara pandemi sebebiyle ara verildi
Nomgon ovasındaki kazı çalışmalarının 2019 yılında başladığını ancak pandemi sebebiyle iki yıl ara verildiğini açıklayan yetkililer, kazılarla alakalı bir kitabın hazırlanacağını ve bu kitabın tanıtımının üye devletlerin başkantlerinde tanıtımının yapılacağını açıkladı.
Moğolistan’daki Göktürk dönemine ait anıtların kazıları gelecekte de devam edeceğini duyuran yetkililer, Nomgon-2022″ ortak kazı çalışmalarına Uluslararası Türk Akademisi çalışma grubunun yanında Moğol Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü Arkeolojik Araştırma Merkezi’nden uzman arkeologların katıldığı kaydedildi.
Bu Kategorinin Diğer içerikleri
