Türkiye’nin Orta Asya’daki yayılmacı politikalarının merkezi: Kırgızistan!

Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan Karabağ savaşı Türkiye’nin Güney Kafkaslar ve Orta Asya politikalarında bir dönüm noktası oldu.

Türkiye’nin Karabağ savaşında Azerbaycan’a direk ve dolaylı yardımları ve elde edilen başarılar sonrası Türkiye yönünü aktif olarak Orta Asya’ya doğru çevirdi.

Özbekistan ve Kazakistan, Türkiye ile ilişkilerde Kırgızistan’a göre daha temkinli olurken ancak Kırgızistan gibi onlara nazaran daha küçük ülkeler Türkiye ile daha yakın işbirliğine sıcak bakıyor.

Orta Asya ülkeleri üzerinde özellikle ekonomik ve askeri alanda artan Türkiye etkisi Rusya’nın da dikkatinden kaçmıyor.

Rusya’nın saygın gazetelerinden Nezavisimaya Gezeta, yayınladığı bir analiz haberde, Türkiye’nin Orta Asya’daki koç başı ülkesinin Kırgızistan olacağı yorumunda bulundu.

Victoria Panfilova imzalı haberde Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’un, Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi’nin 8. zirvesine katılmak ve Türk lider Recep Tayyip Erdoğan ile ikili görüşmelerde bulunmak üzere Kasım ayı başlarında İstanbul’u ziyaret edeceği, Bişkek’in Ankara ile ticari ve askeri işbirliğini genişletmek ve Türk yatırımlarını ülkesine çekmekle ilgilendiği vurgulanıyor.

Caparov, ikinci kez Türkiye’yi ziyaret edecek

Kırgızistan cumhurbaşkanı olan Sadır Caparov, ikinci kez Türkiye’yi ziyaret ediyor. Siyaset bilimci Mars Sarıev’e göre yaklaşan ziyaret, Türk Konseyi’nin Türk Birliği’ne dönüşeceği için çok önemli olacak, bu da üye ülkelerin ilişkilerinde niteliksel bir değişiklik ve yakınlaşma anlamına geliyor.

“Orta Asya’da Türkiye, Kırgızistan ile en yakın ilişkilere sahip. Yakınlaşma, Kırgız-Tacik sınırındaki çatışma sırasında gerçekleşti. Türkiye, Kırgızistan’a yardım sağlamaya hazır olduğunu açıklayan ilk ülkelerden biri oldu ve Bişkek’i siyasi düzeyde destekledi. Bugün Kırgızistan, Türkiye’nin Orta Asya rehberi haline geliyor ”dedi.

Caparov’un Haziran 2021’de Ankara’ya yaptığı ilk ziyarette, ticari, ekonomik ve askeri işbirliğini geliştirme konusu Erdoğan ile müzakerelerin ana konularından biri oldu. Taraflar uzun süredir yıllık ticaret cirosunun 1 milyar dolara çıkarılması olasılığını tartışıyor ancak bu henüz sağlanamadı. Mars Sariev’e göre Ankara kendini etkin bir şekilde sunmayı biliyor ama Türkiye’nin yeterli ekonomik kaynağı yok.

Karabağ savaşından sonra dönüm noktası geldi ve bu başarının dalgasında Türkiye aktif olarak Orta Asya’ya doğru ilerliyor. 

Özbekistan ve Kazakistan, Türkiye ile ilişkilerde Kırgızistan’a göre daha temkinli. Ancak Kırgızistan gibi küçük ülkeler Türkiye ile daha yakın işbirliğini karşılayabilir ve bu işbirliği askeri alan da dahil olmak üzere daha da büyüyecektir” dedi.

Türkiye Kırgızistan’a Bayraktar SİHA satıyor

Kırgızistan’ın Türkiye’den insansız hava araçları “Bayraktar” aldı. Ayrıca Drone kontrol uzmanları da Türkiye’de eğitim görüyor. Kırgızistan kötü ekonomik şartlara rağmen Rusya’dan da Orlan-10E insansız hava araçları satın alıyor.

Uzmanlar Kırgızistan’ın tüm bu adımlarının Afganistan’da yaşanan yönetim değişikliği olduğu yorumunda bulunuyor.

Öte yandan Kırgızistan Türkiye ve Rusya’dan ayrı ayrı silah alımı yaparak durumu dengeleme çabasına giriyor.

Ancak Rusya, Kırgızistan ile Türkiye arasındaki böyle bir yakınlaşmadan memnun değil. 

Ayrıca, Türk Birliği çerçevesinde üye ülkelerin daha yakın entegrasyon içerisine girecek olmaları da Rusya’yı rahatsız ediyor.

Uzman Mars Sariev, Rusya’nın resmi kültürel etkinlikler düzenlemek dışında hiç bir atılım yapmadığı yenilikçi fikirler ortaya koymadığı eleştirisinde bulunarak Rusya’nın etki alanının giderek daha da küçüldüğünü vurguluyor. 

Buna karşılık Türkiye, Çin ve Batı ülkelerinin yaratıcı, esnek ve tutarlı politikalar izlediği ve bu eğilimlerinin de devam edeceğini belirtiyor.